Nowe przepisy weszły w życie – wywłaszczenia pod CPK przyspieszą. Rolnicy dostaną zaliczki

Od soboty obowiązuje nowelizacja ustawy o Centralnym Porcie Komunikacyjnym. To pakiet przepisów, który ma przyspieszyć procedury inwestycyjne i uprościć proces wywłaszczeń, a także zwiększyć ochronę właścicieli gruntów objętych budową lotniska i infrastruktury kolejowej.

Nowe przepisy weszły w życie – wywłaszczenia pod CPK przyspieszą. Rolnicy dostaną zaliczki Fot. CPK

Nowe zasady dla wywłaszczanych

Jednym z najważniejszych elementów zmian jest wprowadzenie minimalnego terminu na wydanie nieruchomości – czego do tej pory w przepisach brakowało. Teraz właściciele będą mieli co najmniej 120 dni na opuszczenie działki od momentu, gdy decyzja lokalizacyjna stanie się ostateczna lub od wydania decyzji odszkodowawczej.

Zmieniono również sposób ustalania i wypłaty odszkodowań. Wojewoda ma maksymalnie 30 dni na wydanie decyzji o wysokości odszkodowania, a w przypadku nadania rygoru natychmiastowej wykonalności – 60 dni.

Dodatkowo nowela rozszerza katalog osób, które mogą ubiegać się o zaliczkę w wysokości do 85 proc. odszkodowania. Dotąd dotyczyło to głównie właścicieli działek zabudowanych – teraz obejmie także właścicieli gruntów niezabudowanych. Zaliczka ma być wypłacana w ciągu 30 dni od złożenia wniosku.

Rygor natychmiastowej wykonalności

Nowe przepisy umożliwiają spółce CPK składanie wniosku o pozwolenie na budowę na podstawie decyzji lokalizacyjnej z rygorem natychmiastowej wykonalności. To oznacza, iż prace przygotowawcze mogą ruszyć wcześniej, zanim zakończą się wszystkie odwołania.

Wojewoda mazowiecki wydał decyzję lokalizacyjną dla lotniska już w styczniu 2025 r. – dzięki zmianom, spółka CPK może złożyć wniosek o pozwolenie na budowę jeszcze w tym roku.

– Ustawa pozwala przyspieszyć najważniejsze procedury i rozpocząć proces inwestycyjny w 2026 roku – mówi prezes CPK Filip Czernicki. – W połowie przyszłego roku ruszą pierwsze prace przygotowawcze, w tym wzmocnienia gruntu pod terminal – dodaje.

Co zakłada inwestycja

Centralny Port Komunikacyjny to największy projekt infrastrukturalny w Polsce od dekad. W ramach programu powstać ma nie tylko nowe lotnisko między Warszawą a Łodzią, ale także sieć Kolei Dużych Prędkości.

Lotnisko ma w pierwszym etapie obsługiwać 34 miliony pasażerów rocznie, z możliwością dalszej rozbudowy. Zgodnie z harmonogramem budowa ruszy w 2026 roku, a zakończy się w 2032 roku, kiedy planowane jest uruchomienie pierwszego odcinka KDP Warszawa–CPK–Łódź.

Odszkodowania, ale też emocje

Choć nowelizacja ma przyspieszyć procedury i zapewnić właścicielom gruntów szybsze rekompensaty, dla wielu mieszkańców gmin Baranów, Wiskitki i Teresin wiadomość o wejściu przepisów w życie oznacza jedno – nieuchronne rozpoczęcie wywłaszczeń.

Rząd przekonuje, iż nowe przepisy są kompromisem między potrzebą sprawnej realizacji inwestycji a prawem obywateli do godziwego odszkodowania. Jednak lokalne społeczności domagają się większej przejrzystości i gwarancji, iż wyceny gruntów będą rzeczywiście rynkowe.

Budowa Centralnego Portu Komunikacyjnego ma kosztować ponad 130 miliardów złotych, a jej tempo – zarówno w wymiarze technicznym, jak i społecznym – wciąż budzi wiele emocji.

„To inwestycja, która ma połączyć Polskę, ale nie powinna dzielić ludzi” – mówią mieszkańcy terenów objętych decyzjami lokalizacyjnymi.