Składki ZUS w Polsce są często postrzegane jako wysokie, szczególnie przez przedsiębiorców, i jest ku temu kilka konkretnych powodów:
1. ZUS finansuje wiele różnych świadczeń
Składka ZUS to nie tylko „emerytura”, ale pakiet ubezpieczeń społecznych, który obejmuje:
| Emerytalna | Twoją przyszłą emeryturę |
| Rentowa | Renty z tytułu niezdolności do pracy |
| Chorobowa | Zasiłki chorobowe i macierzyńskie |
| Wypadkowa | Zasiłki z tytułu wypadków przy pracy |
| Zdrowotna (NFZ) | Publiczną opiekę zdrowotną |
| FP i FGŚP | Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych |
Łączna suma może przekroczyć 1 600–1 900 zł miesięcznie (w przypadku działalności gospodarczej na normalnych zasadach w 2025 r.), niezależnie od tego, czy masz dochody, czy nie.
2. System emerytalny w Polsce jest repartycyjny
-
ZUS działa na zasadzie „umowy międzypokoleniowej” – obecni pracujący płacą składki, z których finansowane są bieżące emerytury.
-
Nie odkładasz pieniędzy „na siebie” – finansujesz aktualnych emerytów.
Twoją emeryturę mają sfinansować przyszli pracujący.
Problem: Polska ma starzejące się społeczeństwo – coraz mniej pracujących, coraz więcej emerytów = większa presja na składki.
3. Dla firm ZUS to stały koszt, niezależny od dochodu
-
Nawet jeżeli firma ma 0 zł przychodu, musi zapłacić pełny ZUS (po okresie ulgi).
-
Dla osób na JDG (jednoosobowej działalności gospodarczej) składki są ryczałtowe i nieproporcjonalne do dochodów.
Dla porównania – w wielu krajach (np. Niemcy, Czechy, Wielka Brytania) składki są progresywne albo zależne od realnych dochodów.
4. ZUS pokrywa „dziury” systemu
-
Budżet państwa nie wystarcza na wszystkie zobowiązania, więc składki ZUS (i dotacje z budżetu) służą też do:
-
finansowania 13. i 14. emerytury,
-
wyrównywania emerytur minimalnych,
-
świadczeń dla rolników (KRUS),
-
czy kosztów rosnących zasiłków i reform.
-
5. Brak dużej reformy systemu
-
System ZUS jest niezreformowany od lat – zmieniają się tylko parametry (np. wiek emerytalny, wysokość składek).
-
Nie wprowadzono powszechnego, elastycznego systemu proporcjonalnego do dochodów.
-
Propozycje uproszczenia składek (np. „Mały ZUS Plus”) to tylko częściowe rozwiązania.
6. Wysokie obciążenie pracy ogółem
-
W Polsce klin podatkowy (czyli suma podatków i składek od wynagrodzenia) należy do najwyższych w OECD.
-
Pracodawca wypłacając np. 5000 zł brutto, ponosi koszt 6000+ zł, a pracownik dostaje ~3 600 zł netto.
Podsumowanie – dlaczego ZUS jest „wysoki”?
| System repartycyjny | Finansujesz innych, nie siebie |
| Wiele składek | Składka ZUS = pakiet ubezpieczeń |
| Stała kwota | Płacisz niezależnie od przychodu |
| Starzejące się społeczeństwo | Coraz mniej pracujących, więcej emerytów |
| Brak reformy | System od lat jest niefunkcjonalny dla JDG |
| Duże wydatki państwa | ZUS pomaga doraźnie finansować różne dodatki |
