Eksport pod lupą PIORiN. Gdzie trafiają polskie jabłka, zboża i ziemniaki?

Kontrola fitosanitarna towarów pochodzenia roślinnego, eksportowanych do państw spoza Unii Europejskiej (UE), stanowi jedno z kluczowych zadań Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN). W 2024 roku Inspekcja wydała ponad 41 tys. świadectw, a towary trafiły do 132 krajów. Najwięcej przesyłek dotyczyło jabłek, zbóż i drewna.

Eksport pod lupą PIORiN. Gdzie trafiają polskie jabłka, zboża i ziemniaki? Fot. PIORiN

Eksport pod lupą PIORiN

W 2024 roku jednostki organizacyjne PIORiN wydały łącznie 41 716 świadectw fitosanitarnych dla przesyłek eksportowanych poza UE. Liczba ta pokazuje istotną skalę kontroli oraz znaczenie eksportu towarów pochodzenia roślinnego w polskim handlu międzynarodowym.

Towary ze świadectwami trafiały do 132 państw i terytoriów, z czego ponad 64% dokumentów dotyczyło eksportu do zaledwie sześciu państw:

• Ukraina – 22%
• Białoruś – 10%
• Kazachstan i Chiny – po 9%
• Egipt i Indie – po 7%

Co eksportujemy i w jakich ilościach?

Pod względem asortymentu, w 2024 roku odnotowano znaczący wzrost liczby świadectw fitosanitarnych dla:

• ziemniaków konsumpcyjnych – wzrost o 43%,
• ziarna zbóż i przetworów zbożowych – wzrost o 32%.

Spadki wystąpiły natomiast dla:

• świeżych warzyw i grzybów – spadek o 53%,
• roślin do sadzenia – spadek o 29%.

Najważniejsze grupy towarowe w strukturze świadectw to:

• świeże owoce – 47% wszystkich świadectw (19 486 szt.),
• rośliny do sadzenia – 27%,
• drewno i wyroby z drewna – 14%.

Wolumen eksportu w 2024 roku (wybrane grupy):

Eksport zbóż: rekordowy wolumen mimo niewielkiej liczby świadectw

Choć tylko 955 świadectw fitosanitarnych (2% ogółu) dotyczyło zbóż i produktów zbożowych, to pozwoliły one na eksport ponad 3 mln ton tych produktów. Wynika to ze specyfiki eksportu morskiego – jedno świadectwo może obejmować przesyłkę o masie choćby 60 tys. ton.

Główna eksportowana kategoria to pszenica konsumpcyjna, która trafiła do 28 państw poza UE. Główne kierunki to m.in. Egipt, Kenia, Arabia Saudyjska i Turcja.

Jabłka na czele – mimo spadku

Najwięcej świadectw dotyczyło wciąż świeżych owoców – łącznie 19 486 szt., z czego aż 13 674 (70%) wystawiono dla jabłek. Łącznie wyeksportowano prawie 270 tys. ton tych owoców, choć był to spadek o ok. 10% względem 2023 r. (15 420 świadectw, 304 tys. ton).

Główne rynki eksportowe jabłek w 2024 r.:

• Kazachstan – 20%
• Egipt – 20%
• Indie – 16%
• Białoruś – 9%
• Mongolia – 7%
• Jordania i Arabia Saudyjska – po 4%
• Uzbekistan, Libia, Kolumbia – po 3%
• Norwegia – 2%

Łącznie te 11 państw odebrało ponad 240 tys. ton jabłek. Największy wzrost eksportu odnotowano do Libii (+131%), a największy spadek – do Zjednoczonych Emiratów Arabskich (–68%).