– Wzrost wydatków przekłada się przede wszystkim na perspektywę rozwoju polskich firm z sektora obronnego, one jeszcze nie skorzystały w pełni z tego planowanego wzrostu wydatków i to jest jedno ze źródeł ich bolączek i trosk – mówi agencji Newseria Zbigniew Pisarski, prezes Fundacji im. K. Pułaskiego.
Sam wzrost wydatków na obronność i bezpieczeństwo nie gwarantuje przyspieszenia rozwoju krajowych firm, ale przy dobrym zarządzaniu i strategicznym planowaniu na poziomie państwa jest dużą szansą, której nie możemy zaprzepaścić – oceniają eksperci Klubu Przemysłowego Bezpieczeństwa Narodowego. Ich zdaniem trzeba maksymalizować udział krajowego przemysłu w zamówieniach publicznych, ale też wspierać jego inwestycje w potencjał produkcyjny i innowacje. To może zbudować silną rolę polskiego przemysłu co najmniej na poziomie regionalnym.
Takim zakupom powinien towarzyszyć transfer technologii oraz kluczowych kompetencji od wybranych partnerów technologicznych
Z raportu Klubu Przemysłowego Bezpieczeństwa Narodowego „Obronność i odporność. Perspektywy rozwoju przedsiębiorstw”, analizującego sytuację ok. 100 polskich firm, wynika, iż 33 proc. respondentów z przemysłu obronnego i 40 proc. respondentów z sektorów o strategicznym znaczeniu dla odporności państwa deklaruje na razie brak odczuwalnych korzyści z rosnących wydatków na obronność i bezpieczeństwo. Dlatego też eksperci zalecają, by dążyć do maksymalizacji udziału krajowych firm w realizacji zamówień publicznych, szczególnie obronnych. Ze względu na ograniczone zdolności polskich podmiotów dziś wiele z tych zamówień stanowią tzw. zakupy z półki, czyli gotowych produktów od zagranicznych koncernów. Zdaniem autorów raportu takim zakupom powinien towarzyszyć transfer technologii oraz kluczowych kompetencji od wybranych partnerów technologicznych. To w długim okresie będzie skutkować zwiększeniem potencjału i innowacyjności polskich firm.
– o ile nie będziemy jako Polska potrafili tak dobrej koniunktury dla sektora obronnego wykorzystać, to na dobrą sprawę będzie ten sektor trzeba zwinąć. Mówię to bardzo brutalnie, ale jest niezwykle korzystna koniunktura, zarówno politycznie, jak i ekonomicznie. Teraz tylko kwestia dobrego zarządzania i dobrego nadzoru nad spółkami Skarbu Państwa, dobrego wykorzystania tego momentu przez sektor spółek prywatnych i Polska powinna zdobyć co najmniej rolę regionalnego lidera. o ile tak się nie wydarzy, to będzie to niestety miarą naszej porażki – ocenia Zbigniew Pisarski.
Polska Grupa Zbrojeniowa, która powinna mieć wiodącą rolę, w tej chwili przechodzi pewnego rodzaju przeobrażenia
Wśród przeszkód ograniczających rozwój przemysłu obronnego w Polsce raport wymienia także brak spójnych rozwiązań w zakresie planowania strategicznego, nieefektywną komunikację między administracją a przedsiębiorstwami oraz brak efektywnych narzędzi wsparcia eksportu. Poza tym problemem jest fragmentacja sektora obronnego, obejmująca zarówno Polską Grupę Zbrojeniową, jak i rozdrobniony sektor prywatny – utrudnia ona bowiem efektywne inwestowanie, osiąganie efektów skali oraz optymalne wykorzystanie zobowiązań offsetowych. To z kolei przekłada się na ograniczone możliwości konkurowania i wypracowywania innowacji oraz integracji polskich firm z międzynarodowymi łańcuchami dostaw.
– Polska Grupa Zbrojeniowa, która powinna mieć wiodącą rolę, w tej chwili przechodzi pewnego rodzaju przeobrażenia i dostosowuje się bardziej do współzawodnictwa na rynku europejskim. Wcześniej byliśmy jako Polska trochę ofiarą tzw. pułapki średniego wzrostu i polskie firmy kierowały głównie swoje oferty na rynek krajowy, ograniczając tym samym współzawodnictwo z firmami z regionu czy ze świata. W związku z tym teraz czas wyjść poza kraj i stać się częścią różnych międzynarodowych konsorcjów, powalczyć o palmę pierwszeństwa co najmniej w regionie Europy. Polskie firmy z ich innowacyjnością i z dobrymi inżynierami, jeżeli nie najlepszymi na świecie, co wielokrotnie pokazywały różne konkursy zaawansowanych technologii, powinny po prostu być wśród liderów – podkreśla Pisarski.
Szereg rekomendacji dla zidentyfikowanych barier rozwoju krajowego przemysłu
W raporcie Klubu Przemysłowego Bezpieczeństwa Narodowego, powołanego przez Fundację im. Kazimierza Pułaskiego, zawarto szereg rekomendacji dla zidentyfikowanych barier rozwoju krajowego przemysłu. Jednym z zaleceń jest przygotowanie wieloletniej strategii, która połączy kwestie modernizacji Sił Zbrojnych, wzmacniania odporności państwa i cele gospodarcze, a także strategii rozwoju polskiego przemysłu obronnego – zarówno państwowego, jak i prywatnego. Jednym z komponentów takiej strategii – według autorów raportu – mogłoby być powołanie agencji innowacji obronnych, która skupi się na koordynacji projektów i ich finansowaniu. Takie rozwiązania istnieją i sprawdzają się m.in. w Korei Południowej i USA.