Pracownicza kasa zapomogowo-pożyczkowa – jak działa?

Zdjęcie: kasa zapomogowo-pożyczkowa

W zakładach pracy może zostać utworzona pracownicza kasa zapomogowo-pożyczkowa. Jest to forma wsparcia finansowego, dzięki której pracownicy mogą uzyskać pożyczkę na preferencyjnych warunkach oraz pomoc w nagłych przypadkach. Jak to działa i jakie kryteria muszą zostać spełnione? Postanowiliśmy szerzej opisać najważniejsze kwestie, aby dostarczyć wam odpowiedzi na wszystkie najważniejsze pytania.

Czym jest kasa zapomogowo-pożyczkowa? Wyjaśnienie

Pracownicza kasa zapomogowo-pożyczkowa (w skrócie PKZP) to dobrowolna organizacja tworzona przez pracowników danego zakładu pracy w celu udzielania sobie wzajemnej pomocy finansowej. Działalność takich kas opiera się na zasadach solidarności, a członkowie muszą uiszczać miesięczne składki, określane również jako wkład członkowski. Środki wpłacane do kasy służą do udzielania pożyczek pracowniczych na preferencyjnych warunkach oraz przyznawania jednorazowych zapomóg dla osób, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej.

PKZP działa na podstawie przepisów prawa, m.in. ustawy o związkach zawodowych i rozporządzeń Ministra Finansów, ale nie tylko. Kasy zapomogowo-pożyczkowe mają zwykle własny statut, dokładnie określający zasady funkcjonowania. W każdej kasie powoływany jest zarząd oraz komisja rewizyjna, które czuwają nad prawidłowym gospodarowaniem środkami i udzielaniem wsparcia członkom.

Jak działa pracownicza kasa zapomogowo-pożyczkowa?

Aby pracownicza kasa zapomogowo-pożyczkowa mogła powstać, minimum 10 osób musi zadeklarować chęć przynależności. Poza samą deklaracją, niezbędne będzie także uiszczenie bezzwrotnej opłaty wpisowej, której wysokość ustalana jest przez walne zgromadzenie członków kasy. Po opłaceniu przynajmniej dwóch kolejnych wkładów członkowskich, pracownicy mogą korzystać z oferowanych przez kasę pożyczek.

Zarówno nad wykonywaniem swoich obowiązków przez pracodawcę, jak i działaniem całej kasy zapomogowo-pożyczkowej, nadzór sprawuje związek zawodowy, działające na terenie danego zakładu pracy. W przypadku braku związku zawodowego, nadzór sprawować może także rada pracownicza lub grupa osób pracujących w danym zakładzie, które zostały wyróżnione do pełnienia tej funkcji.

Jakie korzyści zyskują członkowie kasy?

• korzystanie z oferowanych pożyczek na korzystnych warunkach
• udział w obradach walnego zebrania
• możliwość wyboru członków a także bycia wybranym do zarządu kasy i komisji rewizyjnej
• gromadzić oszczędności według ustalonych zasad
• korzystanie z zapomogi w przypadku nieszczęśliwego losowego zdarzenia

PKZP a obowiązki pracownika i pracodawcy

Powstanie kasy zapomogowo-pożyczkowej wiąże się nie tylko z korzyściami, ale także obowiązkami, jakie obie strony muszą wypełniać. PKZP jest organizacją samorządną i niezależną, jednak jej prawidłowe działanie wymaga zaangażowania pracowników i pracodawców.

Obowiązki pracownika jako członka PKZP

• złożenie pisemnej deklaracji i uiszczenie jednorazowej opłaty wpisowej przy przystąpieniu do PKZP
• regularne opłacanie miesięcznych wkładów członkowskich na poczet funkcjonowania kasy
• zapoznanie się ze statutem działania danej kasy i przestrzeganie jego postanowień
• terminowa spłata pożyczek zaciągniętych z kasy zapomogowej w pracy
• informowanie zarządu PKZP o zmianach, które mogą wpływać na członkostwo (np. zmiana pracy lub przejście na emeryturę)

Obowiązki pracodawcy wobec PKZP

• udostępnienie pomieszczenia biurowego z przestrzenią na odpowiednie zabezpieczenie gotówki
• zapewnienie transportu gotówki do banku i z banku, o ile dany pracodawca prowadzi obrót gotówkowy
• prowadzenie rachunkowości, obsługi kasowej i prawnej oraz wykonywanie operacji finansowych zgodnie z poleceniami zarządu kasy
• udzielanie członkom niezbędnych informacji dotyczących stanu wkładów członkowskich i aktualnych zadłużeń
• dokonywanie potrąceń wpisowego, miesięcznych wkładów członkowskich i rat pożyczek na listach płac, listach wypłat i zasiłków na rzecz kasy zapomogowo-pożyczkowej (w przypadku braku takiej możliwości musi o tym poinformować zarząd)
• odprowadzanie wpłat członkowskich, opłaty wpisowej a także rat pożyczek na rachunek płatniczy kasy zapomogowo-pożyczkowej
• przetwarzanie i zbieranie informacji o członkach PKZP i ich zobowiązaniach zgodnie z zasadami ochrony danych osobowych

Maksymalna kwota i czas spłaty pożyczki z zakładu pracy

Maksymalna wysokość pożyczki udzielanej przez pracowniczą kasę zapomogowo-pożyczkową nie jest określona prawnie, podobnie jak sam czas spłaty zobowiązania. Zasady te ustalane są indywidualnie, więc wszystko zależy od tego, jakie zapisy znajdują się w statucie lub wewnętrznych regulaminach.

To, na jak wysoką pożyczkę będzie mógł liczyć pracownik, zależy w dużej mierze od sumy zgromadzonych wkładów członkowskich. W wielu zakładach pracy przyjmuje się zasadę, iż maksymalna kwota pożyczki może wynosić od trzykrotności do pięciokrotności zgromadzonych wkładów danego członka. W rzeczywistości pożyczka może być choćby większa, bowiem wpływ mają również wewnętrzne ustalenia i decyzja zarządu kasy.

Ile kosztuje pożyczka z PKZP?

Gdy myślimy o chwilówce lub kredycie, pierwszym skojarzeniem mogą być odsetki i prowizja. Jak to wygląda w przypadku pożyczek z pracowniczych kas zapomogowo-pożyczkowych? Te wypadają naprawdę korzystnie, ponieważ są nieoprocentowane. Pożyczka z PKZP nie wiąże się z żadnymi ukrytymi kosztami, prowizjami czy obowiązkowym ubezpieczeniem, więc jej wskaźnik RRSO wynosi 0%.

W niektórych kasach może być pobierana niewielka opłata administracyjna, wynosząca np. 1–2% wartości pożyczki, służąca na pokrycie kosztów prowadzenia działalności. Wysokość takich opłat zawsze określa statut lub wewnętrzny regulamin. Jest to tak naprawdę jedyny ewentualny koszt związany ze spłatą zobowiązania.

Czy komornik może zająć pożyczkę z zakładu pracy?

Czy komornik może zająć pieniądze, które były wpłatami członkowskimi do kasy zapomogowo-pożyczkowej? Okazuje się, iż tak. Comiesięczne wkłady, wpłacane przez pracowników, tak naprawdę są ich własnością. W przypadku wystąpienia danego pracownika z kasy, uiszczone wpłaty muszą mu zostać zwrócone. Komornik może więc dokonać zajęcia na tych środkach.

Pożyczka z PKZP jest formą wsparcia finansowego, ale nie jest przychodem pracownika – to środki, które należy zwrócić. Z tego względu nie podlegają one takim samym zasadom potrącenia jak pensja czy premie. W momencie, gdy pożyczka została już wypłacona pracownikowi i trafiła na jego konto bankowe, komornik może ją zająć i zablokować rachunek dłużnika.

Najczęściej zadawane pytania