Regulatory wzrostu w sezonach z przymrozkami i nie tylko

1 tydzień temu

Z roku na rok producenci jabłek stają w obliczu coraz większych wyzwań wynikających ze zmieniających się warunków pogodowych. Pierwsza część sezonu to wcześnie rozpoczynające się wiosny i szybszy rozwój wegetacji, jak to miało miejsce w 2024 i 2025 roku. Jednym z najpoważniejszych zagrożeń w tym okresie są wiosenne przymrozki, które mogą spowodować poważne szkody w sadach, zmniejszając plony i wpływając na jakość owoców nie tylko w bieżącym roku, ale również w dłuższej perspektywie na najbliższe sezony.

Przymrozki wiosenne: rosnące wyzwanie dla producentów owoców

Na nasilenie uszkodzeń spowodowanych mrozem wpływa kilka czynników środowiskowych, w tym czyste niebo (brak chmur), niska wilgotność względna i niskie temperatury. W zależności od warunków mogą wystąpić różne rodzaje przymrozków:

Przymrozek radiacyjny: rozwija się w bezchmurne, spokojne noce z niską wilgotnością i słabym wiatrem. Jest bardziej intensywny na obszarach o niskim zatrzymywaniu ciepła w glebie i nasila się w nisko położonych obszarach, gdzie gromadzi się zimne powietrze.
Przymrozek adwekcyjny: powodowany nadejściem zimnych mas powietrza polarnego, często w towarzystwie wiatru. W przeciwieństwie do przymrozku radiacyjnego, jest mniej podatny na topografię i można go zwykle przewidzieć na podstawie prognoz pogody.
Przymrozek radiacyjno-adwekcyjny: występuje, gdy szybkie parowanie wilgoci z powierzchni roślin prowadzi do intensywnego chłodzenia, zwiększając ryzyko uszkodzeń mrozowych.

Wpływ przymrozków na produkcję jabłek

Skutki wiosennych przymrozków mogą mieć drastyczne konsekwencje dla producentów jabłek, wpływając nie tylko na bieżący sezon, ale także na długoterminowe cykle produkcyjne. Do najważniejszych skutków należą:

Straty plonów: Uszkodzone przez mróz pąki kwiatowe i kwiaty (organy) mogą prowadzić do znacznego zmniejszenia zawiązywania owoców, powodując lokalne, regionalne, a choćby ogólnokrajowe straty produkcyjne.
Problemy z jakością owoców: Jabłka dotknięte mrozem mogą mieć ordzawienia, pęknięcia lub nierówne kształty, co zmniejsza ich wartość handlową.
Wrażliwość na przechowywanie: Jabłka narażone na stres mrozowy mają tendencję do mniejszej jędrności i są bardziej podatne na choroby fizjologiczne zaburzenia i znacznie krócej się przechowują.
Przemienne owocowanie: Rok niskiej produkcji wywołanej mrozem może wywołać nadmierne zawiązywanie owoców w kolejnym sezonie. Partie owoców są wówczas niejednorodne, a owoce często mają mniejszy rozmiar, jeżeli nie zostaną odpowiednio przerzedzone.

Jak chronić sad przed przymrozkami?

Zapobieganie uszkodzeniom spowodowanym mrozem jest niezbędne do zminimalizowania jego długoterminowego wpływu. Główne metody minimalizowania strat w sadach to:

Zraszacze nadkoronowe: Przy prawidłowym użyciu systemy te tworzą ochronną warstwę lodu wokół kwiatów i pąków, utrzymując temperaturę na poziomie 0°C i zapobiegając poważnym uszkodzeniom.
Okrywanie: W przypadku sadów wpływ niskich temperatur może minimalizować również poprzez rozciągnięcie siatek przeciwgradowych – temperatura powietrza o 2-3°C większa pod siatką. W przypadku innych gatunków izolację zapewniają także tunele i okrycie rzędów agrowłókniną.
Ogrzewanie: Nagrzewnice sadownicze generują ciepło, aby przeciwdziałać spadkom temperatury i chronić wrażliwe tkanki roślin.
Maszyny wiatrowe (mieszanie warstw powietrza): Mieszając cieplejsze powietrze z większych wysokości z chłodniejszym powietrzem przy ziemi, systemy te pomagają utrzymać stabilną temperaturę w sadzie.

Zakres uszkodzeń spowodowanych mrozem w sadach zależy od trzech kluczowych czynników: wartości niskiej temperatury, czasu ekspozycji i fazy rozwojowej kwiatów. Kwiaty jabłoni są szczególnie wrażliwe w okresie pełnego rozkwitu. Badania Ballarda i in. (1998) wskazują, iż przy temperaturze -2°C może zostać utraconych około 10% kwiatów, podczas gdy przy temperaturze -4°C uszkodzenia mogą sięgać choćby 90%. Te progi temperaturowe podkreślają krytyczną potrzebę skutecznych strategii ochrony przed mrozem w celu zabezpieczenia plonów i utrzymania odpowiedniej jakości owoców.

Jak ograniczyć straty wynikające z przemienności owocowania?

Jednym z najistotniejszych długoterminowych skutków przymrozków wiosennych jest nasilenie przemienności owocowania, czyli zjawiska, w którym drzewa przechodzą między latami wysokiej i niskiej produkcji. Gdy mróz uszkadza wiele organów generatywnych (pąki i kwiaty), zawiązywanie owoców jest albo znacznie ograniczone, albo nie występuje w ogóle. Ponadto owoce, które przetrwały, mogą mieć różne zaburzenia fizjologiczne, takie jak ordzawienia i pękanie. Aby tego uniknąć stosowanie regulatorów wzrostu jest niezbędne do poprawy ich jakości.

W latach, w których produkcja jest ograniczona przez przemienne owocowanie, stosowanie regulatorów wzrostu stymuluje rozwój kwiatów poprzez zwiększenie zawiązywania owoców i następnie stymuluje wzrost zawiązków. Ta interakcja między naturalnymi hormonami roślinnymi jest niezbędna do regulacji procesów rozrodczych. Gibereliny i cytokininy odgrywają kluczową rolę w tym procesie, ponieważ regulują różnicowanie, podział i rozwój komórek. Obecność tych hormonów roślinnych odgrywa kluczową rolę w tworzeniu pąków kwiatowych, stymuluje owoce partenokarpiczne i zwiększa rozmiar owoców oraz poprawia wygląd skórki, redukując ordzawienia i jej pękanie. W tym kontekście zalecane jest stosowanie preparatów Promalin zawierającego 19 g/l giberelin (GA4/A7) i 19 g/l 6-benzyloadeniny (benzyloaminopuryny) oraz Regulex 10 SG® zawierającego mieszankę giberelin (GA4/A7). Ich stosowanie jest wskazane w celu zwiększenia zawiązywania owoców, kontrolowania ordzawienia owoców i zwiększenia wielkości jabłek i gruszek.

Badania wykazały, iż stosowanie środków Promalin i Regulex 10 SG może skutecznie zwiększyć zawiązywanie owoców choćby przy zastosowaniu do 5 dni po wystąpieniu przymrozków. Jednak w celu uzyskania optymalnych rezultatów zaleca się stosowanie w ciągu 24 – 48 godzin od wystąpienia przymrozków, szczególnie gdy uszkodzenia występują pomiędzy fazami wzrostu różowego pąka i opadania płatków (BBCH 57 do BBCH 69). W przypadkach, gdy spodziewane są kolejne przymrozki, zaleca się ponowne zastosowanie Promalin w celu zapewnienia ciągłej ochrony i regeneracji uszkodzonych, ale nie przemarzniętych całkowicie komórek i tkanek roślinnych.

Wspomniane wcześniej Promalin i Regulex 10 SG można również stosować zapobiegawczo, aby pomóc zminimalizować skutki przymrozków. Najlepszy termin do wykonania zabiegu to od 12 do 24 godzin przed wystąpieniem przymrozków.

Przemienność owocowania, jak sobie radzić z tym problemem?

W następnym roku po wystąpieniu przymrozków kwitnienie jest zwykle nadmierne – drzewa wytwarzają nadmiar kwiatów, a potem zawiązków. Prowadzi to do nasilenia przemienności, ponieważ drzewa nieproporcjonalnie rozdzielają zasoby, co jeszcze bardziej destabilizuje produkcję w kolejnych latach.

Aby złagodzić efekt nadmiernego kwitnienia drzew, stosowanie regulatorów wzrostu stało się kluczowym narzędziem do ograniczania przemienności owocowania. Prawidłowe przerzedzanie pomaga regulować plon, zapewniając optymalną równowagę pomiędzy ilością i jakością. Poprzez ograniczenie nadmiernego zawiązywania owoców, przerzedzanie zapewnia wyrównane obłożenie zawiązkami na drzewie, zapewniając tym samym również optymalny i preferowany dla danej odmiany rozmiar owoców.

Stosowanie cytokinin na wczesnych etapach rozwoju owoców, od okresu po kwitnieniu do momentu, gdy owoc osiągnie 18 mm, działa jako środek przerzedzający, stymuluje opadanie zawiązków bocznych. MaxCel jest regulatorem wzrostu roślin posiadającym w swoim składzie 6-benzyloadenine (6-BA) z wbudowanym surfaktantem, który stymuluje wzrost pędów i zakładanie pąków, a także intensywny podział komórek.

MaxCel przyczynia się do równomiernego rozłożenia jabłek / gruszek na drzewie, zapewniając rozwój owoców zarówno w górnej, jak i dolnej części korony. Aby uzyskać optymalne rezultaty, zaleca się stosowanie preparatu MaxCel, gdy średnica zawiązka królewskiego wynosi od 7 do 16 mm, a najlepsze efekty uzyskuje się przy 11-12 mm i w okresie ocieplenia (min. 18 °C), z 2-3 ciepłymi (ok. 22°C i nie więcej jak 25°C) dniami po zastosowaniu.

Poniżej przedstawiono dwa przykłady skuteczności stosowania preparatu MaxCel w przerzedzaniu owoców jabłoni oraz zwiększaniu ich wielkości i masy.

Biorąc pod uwagę niekorzystne warunki pogodowe, najważniejsze jest posiadanie „odpowiednich narzędzi”, które pomogą sadownikom pokonywać trudności. Stosowanie regulatorów wzrostu staje się coraz bardziej konieczne. W tym kontekście ważne jest posiadanie różnych rozwiązań, które działają w odmienny sposób i w różnych warunkach, co pozwala na ukierunkowanie ich stosowania zgodnie z potrzebami Stosowanie takich produktów, jak Promalin, Regulex 10 SG czy MaxCel przełoży się z pewnością na wysoki plon owoców i zdecydowanie lepszą ich jakość.

Od ponad 50 lat Valent BioSciences (dawniej Abbott Laboratories) jest liderem rozwoju i sprzedaży innowacyjnych regulatorów wzrostu roślin (PGR), zapewniając znaczące korzyści sadownikom na całym świecie. Jako światowy lider zarówno w zakresie innowacji, jak i wiedzy technicznej, Valent BioSciences był pierwszą firmą, która opracowała i wprowadziła na rynek produkty obejmujące wszystkie pięć głównych klas hormonów roślinnych. Osiągnięcia firmy obejmują przełomowe regulatory, które tworzą znaczną wartość dla różnych grup producentów.

Dzięki integracji regulatorów wzrostu sadownicy mogą zwiększyć wydajność, poprawić jakość owoców i zapewnić bardziej dochodowe zbiory sezon po sezonie. Jednak utrzymanie produktywności stało się coraz trudniejsze w obliczu zmieniających się warunków klimatycznych.

Michael Schroeder
SSBU Development and Technical Lead Sumitomo Chemical Agro Europe

Andrew Kim Lopes Ferraz
SSBU Product Development Manager & Technical Commercial Specialist Sumitomo Chemical Agro Europe

Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone na etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zwróć uwagę na zwroty wskazujące rodzaj zagrożenia oraz przestrzegaj środków bezpieczeństwa, o których mowa na etykiecie.

Idź do oryginalnego materiału