Słonecznik coraz popularniejszy na polach. Ile można na nim zarobić?

Jeszcze kilka lat temu był rzadkością, dziś widać go na coraz większej liczbie pól. Słonecznik zyskuje w Polsce na znaczeniu jako roślina oleista, paszowa i surowiec do biopaliw. Coraz częściej staje się alternatywą dla rzepaku i kukurydzy – zwłaszcza w regionach, gdzie gleby są słabsze, a warunki pogodowe nie sprzyjają wymagającym uprawom.

Słonecznik coraz popularniejszy na polach. Ile można na nim zarobić?

Słonecznik – roślina odporna i mniej wymagająca

Słonecznik zwyczajny (Helianthus annuus L.) najlepiej udaje się na południu i wschodzie kraju, ale jego areał rośnie w całej Polsce. To roślina dobrze znosząca suszę, tolerująca przeciętne gleby i umiarkowane nawożenie. Dzięki coraz lepszym odmianom i postępom w technologii uprawy, coraz więcej gospodarstw sięga po nią jako tańszą, bardziej odporną alternatywę dla rzepaku ozimego.

Powierzchnia upraw słonecznika rośnie z roku na rok

Jeszcze w 2021 roku w Polsce słonecznik zajmował zaledwie 19,5 tys. ha. Rok później było to już ponad 64 tys. ha, a w 2025 roku – według danych ARiMR – 52,1 tys. ha. Mimo pewnych wahań, trend jest jednoznaczny: uprawa słonecznika się opłaca i się rozrasta.

Ile kosztuje uprawa słonecznika?

Eksperci Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu (WODR) przygotowali szczegółową kalkulację kosztów i przychodów dla plantacji słonecznika uprawianego na ziarno (stan na wrzesień 2025 r.), przy plonie 25 dt/ha.

Na koszty produkcji składają się:

1. Materiał siewny

• Odmiana bazowa C1 – 4,35 kg × 102,80 zł/kg = 447,18 zł/ha

2. Nawożenie (łącznie 1004,49 zł/ha)

• Mocznik (46% N) – 314,36 zł/ha
• Superfosfat 40% – 247,92 zł/ha
• Sól potasowa – 427,51 zł/ha
• Wapno nawozowe – 14,70 zł/ha

3. Ochrona roślin (701,80 zł/ha)

• Bandur 600 SC – 305 zł/ha
• Propulse 250 SE – 280 zł/ha
• Pirimor 500 WG – 116,80 zł/ha

4. Koszty maszynowe
Praca własnym sprzętem to koszt ok. 489,40 zł/ha, uwzględniający orkę, nawożenie, opryski i transport ziarna.

5. Usługi zewnętrzne
Do najdroższych należy zbiór kombajnem (619,85 zł/ha), co łącznie daje 872,52 zł/ha.

6. Inne koszty
Dosuszanie ziarna z 20% do 9% wilgotności – 544,50 zł/ha.

Łączne koszty bezpośrednie wynoszą więc 3358,09 zł/ha.

Ile można zarobić na słoneczniku?

Przy plonie 25 dt/ha i cenie 200 zł/dt, przychód z hektara wynosi 5000 zł. Po odjęciu kosztów bezpośrednich pozostaje nadwyżka 1641,91 zł/ha.

W przeliczeniu na decytonę (100 kg) daje to:

• koszt bezpośredni: 134,32 zł/dt,
• zysk: 65,68 zł/dt.

Oznacza to, iż przy obecnych cenach i założonym plonie słonecznik jest uprawą rentowną, zwłaszcza przy racjonalnym gospodarowaniu środkami ochrony roślin i nawozami.

Dlaczego rolnicy wybierają słonecznik?

Słonecznik przyciąga rolników nie tylko rosnącą opłacalnością, ale też prostotą uprawy. Nie wymaga intensywnego nawożenia, dobrze znosi okresowe niedobory wody i wpasowuje się w system płodozmianu. Co więcej, po jego uprawie gleba jest czysta, a stanowisko dobrze przygotowane dla kolejnych roślin.

Dodatkowym atutem jest rosnący popyt na krajowy olej słonecznikowy oraz stabilny rynek eksportowy. Dla wielu gospodarstw jest to też sposób na dywersyfikację produkcji i uniezależnienie się od wahań cen rzepaku.

Wnioski: uprawa słonecznika z potencjałem

Z kalkulacji WODR jasno wynika, iż słonecznik to uprawa, która może przynosić zysk choćby przy umiarkowanym plonie. Odporny na suszę, mniej wymagający i coraz bardziej poszukiwany przez przemysł olejarski, zyskuje w oczach rolników.

Jeśli ceny skupu utrzymają się na obecnym poziomie, a koszty nie wzrosną gwałtownie, słonecznik może w kolejnych latach stać się stałym elementem polskiego krajobrazu rolniczego – nie tylko jako alternatywa dla rzepaku, ale pełnoprawna, dochodowa uprawa.