Trzy trendy, które zadecydują o przyszłości systemu kaucyjnego

Wraz z wejściem w życie systemu kaucyjnego w Polsce rośnie potrzeba oceny, w jakim kierunku będzie rozwijać się jego adopcja w najbliższych miesiącach.

Najnowszy „Indeks Gotowości Kaucja.pl 2025” pokazuje, iż mimo wysokiej deklaratywnej akceptacji, o realnym uczestnictwie zadecydują trzy czynniki: wygoda procesu, zaangażowanie młodych użytkowników oraz zdolność rynku do przekształcenia zwrotu opakowań w codzienny nawyk. To te obszary, zdaniem Kaucja.pl, będą najważniejsze dla rozwoju systemu w 2026 roku.

Prognoza 1: Wygoda stanie się walutą sukcesu — system kaucyjny wygra tam, gdzie będzie „niewyczuwalny”

Raport Indeks Gotowości Kaucja.pl pokazuje jasno: aż 27 proc. Polaków to tzw. warunkowi – ludzie, którzy chcą korzystać z systemu, ale zrobią to tylko wtedy, gdy spełnione zostaną dwa najważniejsze kryteria: blisko i szybko. W 2026 roku właśnie ta grupa będzie decydować o realnej skali uczestnictwa. Dane konsumenckie wskazują, iż bariery operacyjne (brak punktu, kolejki, niejasne zasady) demotywują bardziej niż sama wysokość kaucji.

Jeżeli więc infrastruktura „zagra” – punkt zwrotu będzie po drodze, obsługa zajmie mniej niż trzy minuty, a jasny komunikat „bez paragonu” będzie widoczny na wejściu — uczestnictwo wzrośnie skokowo. jeżeli nie, deklarowane 84 proc. gotowości pozostanie tylko deklaracją. Rok 2026 będzie rokiem, w którym wygoda stanie się walutą systemu kaucyjnego – a każdy dodatkowy metr i każda dodatkowa minuta będzie miała znaczenie.

– Patrząc na dane i doświadczenia pierwszych miesięcy, widzimy bardzo wyraźnie, iż sukces systemu będzie zależał od trzech elementów: po pierwsze od wygody – tego, czy zwrot opakowania jest po prostu łatwy. Po drugie od młodych pokoleń, które mogą stać się naturalnymi ambasadorami zmiany. I po trzecie od tego, czy uda nam się zbudować nowy nawyk, tak samo oczywisty jak segregacja śmieci – mówi Piotr Okurowski, prezes Kaucja.pl.

Prognoza 2: Młodzi przejmą stery — Gen Z i młodzi Millenialsi nadadzą ton zmianie, ale wymagają prostoty

Choć wyniki w raporcie wskazują, iż najmniej wiedzą o systemie osoby w wieku 18–24 lata, to właśnie młodzi mają największy potencjał, aby w 2026 roku stać się „motorem napędowym” systemu kaucyjnego. Są najbardziej elastyczni w zmianie nawyków, najbardziej wyczuleni na tematy środowiskowe i najbardziej wrażliwi na wygodę oraz doświadczenie użytkownika. To także pokolenie, które używa najwięcej jednorazowych opakowań – w kawiarniach, na wynos, w codziennym rytmie „grab & go”. W raporcie widać jednak wyraźnie, iż młodzi częściej deklarują, iż „system jest potrzebny”, ale równocześnie częściej mylą operacyjne zasady. W 2026 roku to właśnie dla nich trzeba będzie stworzyć najbardziej intuicyjne rozwiązania: widoczne instrukcje, szybkie punkty zwrotu i maksymalnie zautomatyzowany proces. o ile dostaną system, który „działa sam”, staną się jego najwierniejszymi użytkownikami – i ambasadorami.

Prognoza 3: Na rynku zwyciężą ci, którzy nauczą nas nowego nawyku – automatyzacja zachowania będzie kluczowa

System kaucyjny nie powiedzie się dlatego, iż ludzie „będą chcieli”. Powiedzie się dlatego, iż ludzie zaczną robić to automatycznie. Rok 2026 będzie rokiem walki o nawyk – o to, czy zwrot butelki stanie się tak samo oczywisty, jak odkładanie jej do żółtego pojemnika jeszcze kilka lat temu. Wyniki raportu sugerują, iż droga do tego nawyku prowadzi przez cztery elementy: powtarzalny rytuał („przy okazji zakupów”), czytelne zasady, brak poczucia obowiązku i natychmiastową nagrodę w postaci szybkiego zwrotu. Dopóki te elementy nie pojawią się w jednym miejscu — w sklepie — system będzie wymagał świadomego wysiłku. A wysiłek oznacza spadek uczestnictwa. jeżeli jednak infrastruktura, oznakowanie i edukacja „tu i teraz” zadziałają razem, 2026 może być pierwszym rokiem, w którym Polacy naprawdę zaczną oddawać opakowania z przyzwyczajenia, nie z obowiązku.