Cięcie sadu jabłoniowego, w tym wiosenne

Termin cięcia sadu zależy od wielu czynników. Przede wszystkim jednak od powodu, dla którego sad tniemy. Bierzemy także pod uwagę spodziewane efekty, które chcemy cięciem uzyskać. Każdy okres cięcia charakteryzuje się innym oddziaływaniem na roślinę i różną jej reakcją na zabieg. Kiedy najlepiej przeprowadzić cięcie sadu jabłoniowego?

Zasadniczo w sadach produkcyjnych cięcie wykonuje się przynajmniej jeden raz w roku, w okresie późnozimowym lub wczesnowiosennym. Uzupełniającym cięciem jest cięcie letnie, wykonywane w sierpniu lub na początku września. Cięcia letnie wykonywane są rzadziej ze względu na nadmiar prac w sadach występujących w tym czasie i ograniczoną dostępność siły roboczej.

Złe terminy cięcia sadu jabłoniowego

Nie wiadomo skąd wśród wielu użytkowników drzew owocowych wzięło się przekonanie o jesieni jako idealnym czasie na cięcie sadu jabłoniowego. Nic bardziej błędnego. Cięcie drzew jesienią pobudza je do późniejszego zakończenia wegetacji. To z kolei zwiększa ryzyko przemarznięć drewna zimą, zwłaszcza gdy temperatura spada znacznie poniżej zera.

Wykonując nacięcia tuż przed zimą, nie ma także możliwości, by rana pozostała po cięciu skutecznie się zabliźniła. Na całą zimę i wiosnę pozostawiamy więc w drzewie otwarte miejsce wejścia dla infekcji grzybowych. To wyjątkowo niekorzystny termin. Jedyne co zalecić można jesienią, to usunięcie zaschniętych, martwych konarów i pędów. Jednak ze względu na ryzyko zbytniego cięcia z sekatorem do drzewa jesienią nie należy podchodzić w ogóle.

Wiosenne cięcie sadu jabłoniowego

Wiosenne cięcie sadu jabłoniowego wykonywane jest w marcu, kwietniu, a choćby w maju. To cięcie, które przeprowadzamy później, charakteryzuje się słabszym pobudzeniem drzew do wzrostu i zmniejszeniem tendencji do wybijania wilków. Zasada mówi o tym, iż im później drzewo będzie cięte, tym słabiej urośnie, wypuści mniej wilków.

Ciąć drzewa jabłoni można choćby do 4–6 tygodni po kwitnieniu. Z fizjologicznego punktu widzenia cięcie drzew w okresie kwitnienia i tuż po nim jest optymalnym terminem. Wówczas jednocześnie z prześwietlaniem korony można płynnie regulować liczbę kwiatów pozostawionych na drzewie.

Cięcie po kwitnieniu eliminuje ryzyko pozbycia się plonu na skutek wiosennych przymrozków. jeżeli przymrozek zagrażający kwiatom wystąpił, na drzewie pozostawiamy więcej pędów z kwiatami, pozwalając na uzyskanie plonu z większej liczby pozostawionych pąków. Takie cięcie pozwala także na kontrolę nad siłą wzrostu drzewa w danym sezonie, jego regularnym owocowaniem. Przeciwdziała wchodzeniu drzew w przemienność owocowania, co jest szczególnie ważne dla odmian, które wykazują do niego tendencję (jak np. Ligol).

Termin ten jest jednak problematyczny dla większości sadowników. W gospodarstwie następuje spiętrzenie prac wynikających z rozpoczęcia wiosny. Trzeba wykonać pierwsze koszenia, pierwsze opryski, odchwaścić glebę w ugorze mechanicznym. Znaczna ilość pracy pojawia się także, gdy w danym roku zakłada się nowe kwatery i potrzebne jest sadzenie drzew. Z tego względu sadownicy zwykle termin wiosenny cięcia zastępują terminem zimowym.

Letnie cięcie sadu jabłoniowego

Letni termin cięcia u drzew jabłoni ma na celu doświetlenie owoców i usunięcie nadmiaru jednorocznych pędów. By zabieg przyniósł skutek, cięcie należy wykonać nie później niż na 4–5 tygodni przed planowanym zbiorem owoców. Letnie cięcie polega na usuwaniu jednorocznych pędów z licznymi liśćmi, które zacieniają owoce. Ten rodzaj cięcia jest bardzo delikatny. Należy uważać, aby podczas cięcia nie odsłonić owoców podczas silnego nasłonecznienia. Grozi to poparzeniem delikatnej skórki na wystawionej do słońca powierzchni. Z tego względu tuż po cięciu sadownicy stosują często oprysk glinką kaolinową, by zabezpieczyć owoce i dostarczyć wapnia do skórki.

Letnie cięcie sadu jabłoniowego należy wykonać umiejętnie, aby nie narazić odsłoniętych owoców na silne działanie słońca, co prowadzi do poparzenia jebłek

fot. Anita Łukawska

Zimowe cięcie sadu jabłoniowego

Zimowy termin na cięcie sadu jabłoniowego zarezerwowany jest dla zdrowych drzew. Cięcie wykonywane w styczniu i lutym silnie pobudzi drzewo do wzrostu. Ściśle mówiąc, z miejsc po usuniętych pędach wyrosną liczne wilki (silne pędy jednoroczne). To dobry moment na cięcie młodych drzew, jak również na cięcie drzew starszych lub bardzo starych, które chcemy pobudzić do intensywnego wzrostu.

Zimowy termin cięcia jest także wygodny dla producenta. Mianowicie dlatego, iż w gospodarstwie nie ma wówczas innych prac, a męczące zajęcie, jakim jest cięcie drzew, wykonuje się przez kilka godzin dziennie, wykorzystując krótki czas widnego dnia. Praca ta odbywa się zwykle w dni chłodne, ale nie mroźne (nie powinno być zimniej niż minus kilka stopni). Dni przeznaczone na cięcie to dni raczej słoneczne, bez opadów i silnego wiatru. Niezależnie od dobra drzewa takie warunki są też odpowiednie dla pracowników. Cięcie zimowe odbywa się, gdy drzewa są w stanie spoczynku wymuszonego. Fizjologicznie są już one zdolne do rozpoczęcia wegetacji. Przeciwnością dla jej rozpoczęcia jest niska niekorzystna temperatura.

Inne terminy cięcia jabłoni

Zasadniczo inne gatunki drzew owocowych tnie się także w innych terminach. Dla jabłoni termin zimowy, wiosenny i letni należą do podstawowych. Niezależnie jednak od terminu cięcia usuwać należy, w możliwie krótkim czasie od zauważenia konary uszkodzone, z objawami zrakowaceń oraz innymi śladami uszkodzeń. Cięcie sanitarne należy wykonać tak szybko, jak tylko jest to możliwe. W przypadku zaobserwowania gumowatych wycieków lub innych niepokojących objawów po cięciu należy bezwzględnie zdezynfekować narzędzia, by nie przenosić patogenów czy szkodników na inne drzewa.