Droga do pól przez działkę sąsiada – kiedy można wymusić drogę konieczną?

Droga do pól przez działkę sąsiada – droga konieczna budzi wiele pytań wśród właścicieli gruntów, którzy nie mają dostępu do drogi publicznej. Rolnik pozbawiony dostępu do drogi koniecznej może wystąpić do sądu o jej ustanowienie. Warto wiedzieć, kiedy można żądać jej ustanowienia i jakie zasady stosuje sąd przy wyznaczaniu takiego przejazdu.

Zdarza się, iż droga do pól przez działkę sąsiada nie ma dostępu do drogi koniecznej. Zasady ustanowienia drogi koniecznej regulują przepisy Kodeksu cywilnego.

Zasady ustanowienia służebności drogi koniecznej

Służebność drogi koniecznej reguluje art. 145 Kodeksu cywilnego. Można ją ustanowić, o ile działka nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich. W takim wypadku właściciel może żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia za wynagrodzeniem potrzebnej służebności drogowej (droga konieczna).

„Odpowiedni” dostęp jest pojęciem ocennym. Dlatego też decydujące znaczenie mają okoliczności danej sprawy. Należy uwzględnić interesy wnioskodawcy (właściciela nieruchomości mającej stać się władnącą) i właścicieli nieruchomości, które mają być obciążone służebnością.

Służebność drogi koniecznej można też ustanowić, gdy potrzeba ustanowienia drogi jest skutkiem sprzedaży gruntu lub innej czynności prawnej, a między zainteresowanymi nie dojdzie do porozumienia. W takim wypadku sąd zarządzi, o ile to jest możliwe, przeprowadzenie drogi przez grunty, które były przedmiotem tej czynności prawnej.

Przeprowadzenie drogi koniecznej powinno również uwzględniać interes społeczno-gospodarczy.

Służebność drogi koniecznej obciąża nieruchomość jako całość.

Służebność drogi koniecznej – przykład przebiegu drogi zapewniającej dostęp do nieruchomości pozbawionej dojazdu

fot. agrofoto.pl TheJanekTV

Co rozważa sąd przy ustanowieniu służebności drogi koniecznej?

Przeprowadzenie drogi koniecznej następuje z uwzględnieniem potrzeb nieruchomości niemającej dostępu do drogi publicznej. Ponadto sąd ma na uwadze jak najmniejsze obciążenie gruntów, przez które droga ma prowadzić.

Drogę konieczną można przeprowadzić w taki sposób, aby z jednej strony uwzględnić potrzeby nieruchomości pozbawionej dostępu do drogi publicz­nej. Z drugiej strony chodzi o to, aby wystąpiło jak najmniejsze obciążenie gruntów, przez które droga ma prowadzić.

Sąd w pierwszej kolejności powinien rozważyć, czy możliwe jest przeprowadzenie drogi koniecznej przez działkę dzieloną. Zasadą jest przeprowadzenie drogi przez tę nieruchomość, choćby wówczas, gdy powodować to będzie dla niej większy uszczerbek niż dla nieruchomości sąsiedniej. Sąd rozważając adekwatny przebieg drogi, powinien również rozważyć i uwzględnić interes społeczno-gospodarczy.

Droga do pól przez działkę sąsiada — droga konieczna — procedura ustanowienia

We wniosku o ustanowienie drogi koniecznej należy wskazać właścicieli wszystkich nieruchomości, przez które mogłaby prowadzić droga, aby nieruchomość wnioskodawcy miała odpowiedni dostęp do drogi publicznej.

Przed wydaniem postanowienia o ustanowieniu drogi koniecznej sąd powinien przeprowadzić dowód z oględzin nieruchomości. Przeprowadzenie oględzin nie jest wymagane, o ile okoliczności istotne dla wytyczenia drogi koniecznej są niesporne i niewątpliwe albo o ile przeprowadzenie dowodu z innych przyczyn nie jest potrzebne.