Import pod lupą PIORiN. Skontrolowano blisko 55 tysięcy przesyłek

W 2024 roku liczba przeprowadzonych kontroli fitosanitarnych przez graniczne oddziały PIORiN (Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa) wzrosła o około 5 tysięcy w porównaniu z rokiem poprzednim. Inspektorzy skontrolowali łącznie blisko 55 tysięcy przesyłek towarów regulowanych przepisami UE.

Import pod lupą PIORiN. Skontrolowano blisko 55 tysięcy przesyłek Fot.: PIORiN

Najczęściej kontrolowane były towary przywożone z:

• Chin
• Indii
• Ukrainy
• Stanów Zjednoczonych

Z pozostałych kierunków – obejmujących kilkadziesiąt krajów, takich jak Japonia, Indonezja, Izrael, Tajlandia czy Kazachstan – pochodziło około 25% przesyłek.

Drewno i DMO dominują wśród importowanych towarów

W punktach granicznych na terenie Polski kontrolowane były przede wszystkim:

• drewno i drewniany materiał opakowaniowy (DMO) – ponad 90% przesyłek
• świeże warzywa i owoce – około 5% przesyłek

Pozostałą część stanowiły m.in. sadzonki, nasiona i inne materiały roślinne wymagające nadzoru fitosanitarnego.

Zatrzymane przesyłki – niebezpieczne agrofagi i nieprawidłowości

W wyniku kontroli 422 przesyłki uznano za niespełniające unijnych wymagań fitosanitarnych i zakazano ich wprowadzenia na teren Unii Europejskiej. Wśród nich 16 zawierało agrofagi kwarantannowe, których obecność w towarach importowanych do UE jest zabroniona.

Stwierdzone przypadki obejmowały m.in.:

• nicienie Bursaphelenchus xylophilus w opakowaniach z Chin
• inne żywe nicienie w DMO z Białorusi, Chin i Rosji (łącznie 9 przesyłek)
• Tomato brown rugose fruit virus (ToBRFV) – wirus brunatnej wyboistości pomidora w nasionach z Chin i Turcji
• bakterie Xanthomonas w nasionach fasoli z Chin
• Sinoxylon sp. – szkodnika drewna – w DMO z Indii

Nie tylko szkodniki – inne przyczyny cofnięcia przesyłek

Pozostałe powody zatrzymania towarów przez PIORiN to m.in.:

• brak świadectwa fitosanitarnego lub błędy w dokumencie
• brak rejestracji importera w systemie TRACES NT
• obecność zakazanych towarów, takich jak gleba czy rośliny z rodzaju Vitis (np. winorośl)
• niezgodność opakowań drewnianych z normą ISPM 15, dotyczącą odpowiedniego przygotowania i oznakowania drewna używanego w transporcie międzynarodowym

Tranzyt i kontrole rozdzielone między punkty

W 2024 roku:

• 689 kontroli dotyczyło tranzytu fitosanitarnego – przesyłek przewożonych przez UE do państw trzecich
• 29 przesyłek podlegało procedurze dalszego transportu, w której część kontroli odbywa się w punkcie granicznym, a reszta – już na terytorium UE, w miejscu zatwierdzonym przez importera

Import roślin pod coraz większym nadzorem

Wzrost liczby kontroli i wykrywanych nieprawidłowości pokazuje, iż system nadzoru fitosanitarnego w Polsce działa skutecznie i jest dostosowany do wymagań unijnych. PIORiN nie tylko monitoruje bezpieczeństwo biologiczne granic, ale również aktywnie chroni unijne rolnictwo i środowisko przed zagrożeniami z zewnątrz.

Kontrole graniczne roślin i materiałów roślinnych stają się coraz bardziej zaawansowane. Importerzy powinni pamiętać o rygorystycznych wymaganiach, w tym o prawidłowej dokumentacji i odpowiednich procedurach transportowych. W 2024 roku ponad 400 przesyłek zostało zatrzymanych – to wyraźny sygnał, iż import podlega ścisłej i skutecznej kontroli fitosanitarnej.