KRIR interweniuje w sprawie obowiązkowego spisu świń – rolnicy domagają się jasnych przepisów

Obowiązek przeprowadzania spisu świń przez hodowców ponownie wywołał kontrowersje w środowisku rolniczym. Wszystko zaczęło się od wniosku Kujawsko-Pomorskiej Izby Rolniczej, która zgłosiła trudności interpretacyjne związane z aktualnymi przepisami ustawy o identyfikacji i rejestracji zwierząt. W odpowiedzi na te sygnały, Krajowa Rada Izb Rolniczych (KRIR), kierowana przez prezesa Wiktora Szmulewicza, zwróciła się do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Czesława Siekierskiego, o pilne działania legislacyjne.

KRIR interweniuje w sprawie obowiązkowego spisu świń – rolnicy domagają się jasnych przepisów

Przepisy a praktyka – gdzie leży problem?

Zgodnie z obowiązującą ustawą z dnia 4 listopada 2022 r. (Dz.U. z 2023 r. poz. 1815), każdy właściciel świń zobowiązany jest do przeprowadzania co najmniej dwóch spisów rocznie – jeden do 30 czerwca, drugi do 31 grudnia. Spis ma obejmować zarówno liczbę świń w siedzibie stada, jak i opis modelu produkcji oraz systemu utrzymywania zwierząt. Dane te należy następnie przekazać do ARiMR w ciągu 7 dni od sporządzenia spisu.

Na papierze przepisy wydają się klarowne, jednak ich interpretacja przez służby kontrolne budzi poważne zastrzeżenia. Jak informuje KRIR, Inspekcja Weterynaryjna w trakcie kontroli przyjmuje bardzo rygorystyczne podejście – uznając, iż drugi spis musi być przeprowadzony dokładnie w ciągu sześciu miesięcy od pierwszego. Przykładowo: jeżeli hodowca przeprowadzi pierwszy spis 28 czerwca, kolejny powinien – według kontrolerów – nastąpić najpóźniej 28 grudnia, mimo iż ustawa mówi o terminie do końca grudnia.

Rolnicy w pułapce formalnej

Zdaniem izb rolniczych taka interpretacja pozostaje w sprzeczności z literą prawa i prowadzi do chaosu oraz niepotrzebnego stresu wśród rolników. Co gorsza, różnice w interpretacji mogą skutkować karami administracyjnymi, mimo iż rolnik postępuje zgodnie z literalnym brzmieniem ustawy.

KRIR apeluje o nowelizację przepisów, która jednoznacznie i niebudząco wątpliwości określi sztywne terminy przeprowadzania spisów, a nie oparcie ich wyłącznie na interwale sześciomiesięcznym. Zdaniem samorządu rolniczego tylko w ten sposób można zapewnić przejrzystość i bezpieczeństwo prawne hodowcom.

Odpowiedź resortu rolnictwa

Do sprawy odniósł się już sekretarz stanu Jacek Czerniak, który w imieniu ministra Siekierskiego przypomniał, iż zgodnie z art. 31 ustawy, spis powinien być przeprowadzany minimum dwa razy w roku, ale ustawodawca nie precyzuje, iż odstęp pomiędzy spisami musi wynosić dokładnie 6 miesięcy.

Choć ta interpretacja resortu może być odczytywana jako korzystna dla rolników, KRIR podkreśla, iż praktyka kontrolna nie zawsze pokrywa się z deklaracjami ministerstwa, dlatego potrzebne są zmiany ustawowe, które nie pozostawią miejsca na dowolność interpretacyjną.

Potrzebna szybka reakcja ustawodawcy

Sprawa pokazuje, jak istotne jest jasne formułowanie przepisów w praktyce rolniczej – szczególnie w sytuacji, gdy od ich przestrzegania zależy nie tylko bezpieczeństwo epizootyczne, ale też spokój i stabilność pracy tysięcy gospodarstw utrzymujących trzodę chlewną.

KRIR zapowiada, iż będzie kontynuować działania na rzecz zmiany prawa i ochrony interesów rolników, oczekując jednocześnie, iż Ministerstwo Rolnictwa podejmie odpowiednie inicjatywy legislacyjne w najbliższym czasie.