Mączniak w sadach. Uwaga: presja choroby wzrośnie z dnia na dzień!

Mączniak w sadach w najbliższych dniach da o sobie znać z wyjątkową siłą. Wysoka wilgotność powietrza, deszcze oraz obecność źródeł infekcji sprawią, iż patogen rozwinie się błyskawicznie. Jak zapobiec stratom plonu?

Letnie miesiące kojarzą się z ustabilizowaną pogodą i relatywnym spokojem fitosanitarnym w sadach. Niestety, przebieg warunków pogodowych w najbliższych dniach stworzy wielkie zagrożenie. Co ważne, nie tylko bezpośrednio, ale także pośrednio. Mianowicie kilmat stworzy idealne środowisko do rozwoju grzybów chorobotwórczych. Szczególnie niebezpieczny będzie mączniak w sadach jabłoniowych i gruszowych. Nie mniejsze zagrożenie sprawi parch jabłoni i parch gruszy. Sadownicy muszą zachować czujność i działać interwencyjnie.

Mączniak w sadach i na plantacjach — infekcje letnie

W wielu rejonach Polski pierwsze objawy mączniaka w sadach wystąpiły wiosną. Niestety niejednokrotnie niewystarczająca ochrona, w tym chemiczna sprawiły, iż patogen przetrwał i przez cały czas jest groźny. Letnie zakażenia są szczególnie niebezpieczne. Po pierwsze osłabiają drzewa w okresie wiązania pąków kwiatowych na przyszły rok. Po drugie, stanowią zagrożenie infekcyjne dla tych pąków. Natomiast po trzecie — bezpośrednio zagrażają owocom, które w efekcie tracą na wartości.

Grzyb Podosphaera leucotricha rozwija się intensywnie na najmłodszych częściach rośliny (część wierzchołkowa pędu) oraz na wciąż młodych owocach. Charakterystyczne objawy mączniaka w lecie trudno przeoczyć. Mianowicie jest to biały, mączysty nalot, który wyraźnie odróżnia się na tle ciemnych liści. Poza tym porażone wierzchołki i liście są zdeformowane.

Rozwój infekcji przyspiesza, a grzyb penetruje kolejne partie korony w warunkach wysokiej temperatury, po zwilżeniu rośliny.

Podosphaera leucotricha — lipcowa pogoda sprzyja patogenowi

Nadchodzący deszczowy front, prognozowany przez IMGW na 8–11 lipca, to sygnał alarmowy dla sadowników. Wzrost wilgotności względnej powietrza powyżej 85% oraz mgły stworzą idealne warunki do formowania konidiów mączniaka i infekcji wtórnych.

W rejonach, gdzie wcześniej występowały ogniska choroby, może dojść do ich gwałtownej ekspansji. Szczególnie zagrożone są intensywne nasadzenia odmian wrażliwych — takich jak Gala, Idared czy Ligol — gdzie utrudniona jest penetracja koron i skuteczne pokrycie liści środkami ochrony.

W lipcu mączniak w sadach jabłoniowych prowadzi o ordzawienia skórki owocu. Ostatecznie takie jabłko traci wartość handlową

fot. Katarzyna Kupczak

Mączniak w sadach — ochrona interwencyjna i zapobiegawcza

W obecnych warunkach strategia walki z mączniakiem w sadach powinna być podwójna: interwencyjna wobec aktywnych ognisk i zapobiegawcza w pozostałych partiach sadu.

Zalecenia ochrony przed mączniakiem prawdziwym:

• regularne lustracje sadu i plantacji, zwłaszcza po deszczach,
• wyłamywanie/wycinanie chorych pędów,
• przerzedzanie zbyt gęstej korony w młodych sadach,
• opryskiwanie fungicydami interwencyjnymi po ustaniu opadów i powtórzenie zabiegu po upływie 7–10 dni,
• stosowanie adiuwantów wspomagających jednolite, dokładne pokrycie liści.

Środki na mączniaka

Po 11 lipca 2025 r. rekomendowane są w sadach jabłoniowych i gruszowych fungicydy o działaniu układowym (np. z grupy strobiluryn lub triazoli albo SDHI), które zabezpieczą młode przyrosty i ograniczą rozwój infekcji wtórnych. Trzeba jednak dokładnie czytać etykiety. Zdarza się bowiem, iż środek, który w sadach gruszowych jest zalecany do zbiorów, w jabłoniowych — tylko do fazy BBCH 75. Czyli do osiągnięcia przez owoc połowy wielkości odmiany.

Poza tym zwróćmy uwagę, iż nie można sugerować się inną nazwą handlową środka, ale jego składem, aby stosować fungicydy przemiennie. Na przykład cyflufenamid znajduje się w aż 26 zarejestrowanych w Polsce środkach do ochrony jabłoni i grusz przed mączniakiem.

Środki układowe — substancje czynne o działaniu interwencyjnym

• cyflufenamid — Kendo 50 EW, Afi-Fen 50 EW, Betere 50 EW, Blumeris 50 EW, Cindo Extra 50 EW, Cindo Plus 50 EW, Clayton Cyflux, Clayton Hybrid, Clufen 50 EW, Cyflamid 50 EW, Cyflu4Fungi 50 EW, Cyflux 50 EW, Eizo 50 EW, Fenamid 50 EW, Feris 50 EW, Honsiu 50 EW, Juan 50 EW, Kaster 50 EW, Merces 50 EW, Ozawa 50 EW, Prondo, Puro 50 EW, Rodeo 50 EW, Tokio 50 EW, Tonki 50 EW, Uni Ken 50 EW.
• difenokonazol — Argus 250 EC, Cros 250 EC,
• fluksapyroksad — Sercadis, Neerion,
• mefentriflukonazol — Revyona, Karpo,
• pentiopirad — Fontelis 200 SC, Antalia 200 SC, Flavian 200 SC, Fortuner 200 SC, Orlian 200 SC, Penti4Fungi 200 SC, Pentyr-I 200 SC

Środki układowo-powierzchniowe (interwencyjno-zapobiegawcze przed kolejnymi infekcjami)

• difenokonazol + kaptan — Kapduo ReNovo 72,5 WG, Kapster ReNovo 72,5 WG, KAPTAN PLUS ReNovo 72,5 WG, Shavit Gold 72,5 WG.

Mączniak w sadach to nie tylko problem wiosny. Jego letnie ogniska mogą zaważyć na jakości plonu i zdrowotności drzew w kolejnym sezonie. W obliczu nadciągającego deszczowego frontu warto reagować bezpośrednio po jego ustaniu. Wskazane są fungicydy interwencyjne. Oczywiście, zanim choroba zdąży się rozwinąć na większą skalę.