Nowa dyrektywa maszynowa – Co się zmienia od 2027 roku?

Nowa dyrektywa maszynowa Unii Europejskiej (2023/1230) zaczyna obowiązywać od stycznia 2027 roku. Wprowadza istotne zmiany dotyczące projektowania, oceny ryzyka i zabezpieczeń maszyn oraz robotów przemysłowych. Co to oznacza dla producentów, integratorów i użytkowników maszyn?

fot. iStock

Dyrektywa maszynowa 2023/1230 – co warto wiedzieć?

Nowa dyrektywa maszynowa zastępuje dotychczasową 2006/42/WE i staje się rozporządzeniem, co oznacza, iż będzie obowiązywać bezpośrednio we wszystkich krajach UE – bez konieczności wdrażania do prawa krajowego.

Celem zmian jest dostosowanie przepisów do nowoczesnych technologii, w tym sztucznej inteligencji, robotów współpracujących (cobotów), cyfrowego monitorowania maszyn czy systemów zdalnego sterowania.

Zmiany w wymaganiach dotyczących wygrodzeń i zabezpieczeń

Jednym z kluczowych obszarów objętych nowymi przepisami są fizyczne i funkcjonalne zabezpieczenia maszyn, czyli m.in.:

• osłony,
• kurtyny świetlne,
• bariery i wygrodzenia ochronne,
• systemy zatrzymania awaryjnego,
• funkcje bezpieczeństwa w sterowaniu.

Co się zmienia w dyrektywie maszynowej w 2027?

1. Większy nacisk na cyberbezpieczeństwo

Systemy zabezpieczeń maszyn, w tym funkcje bezpieczeństwa oparte na oprogramowaniu, muszą być odporne na cyberataki. To oznacza nowe obowiązki w zakresie aktualizacji, testowania i dokumentacji systemów sterowania.

2. Ocena ryzyka musi uwzględniać AI i systemy zdalne

Nowa dyrektywa wymaga, by analiza ryzyka obejmowała także zachowania adaptacyjne maszyn (np. cobotów) oraz możliwość zdalnej ingerencji w ich pracę. To oznacza potrzebę stosowania dodatkowych barier i interfejsów bezpieczeństwa.

3. Nowe kategorie „maszyn wysokiego ryzyka”

Na liście tzw. maszyn wysokiego ryzyka (załącznik I) pojawiają się m.in. roboty współpracujące oraz maszyny z AI. Wymagają one obowiązkowej oceny zgodności z udziałem jednostki notyfikowanej, choćby jeżeli wcześniej były samocertyfikowane.

Co to oznacza dla producentów i użytkowników?

Dla producentów:

• Konieczność projektowania wygrodzeń i osłon z uwzględnieniem nowych wymagań funkcjonalnych (np. monitoring otwarcia, cyberbezpieczeństwo).
• Uaktualnienie dokumentacji technicznej i procedur oceny zgodności.
• Wdrożenie procedur zgodnych z nowymi standardami harmonizowanymi (m.in. normy ISO 13849-1, IEC 62061, a także nowe normy dotyczące AI).

Dla użytkowników końcowych i integratorów:

• Sprawdzenie, czy używane maszyny spełniają przyszłe wymagania.
• Konieczność modernizacji niektórych wygrodzeń i zabezpieczeń, zwłaszcza jeżeli opierają się na starszych systemach bezpieczeństwa.
• Zwiększona odpowiedzialność przy modyfikacjach maszyn – każda zmiana może oznaczać konieczność nowej oceny zgodności.

Kiedy trzeba się dostosować?

Nowa dyrektywa zaczyna obowiązywać od 20 stycznia 2027 r., ale już teraz warto:

• śledzić rozwój norm zharmonizowanych,
• analizować wymagania dla nowych maszyn,
• planować modernizację zabezpieczeń,
• przygotować zespoły inżynierskie i BHP na nowe obowiązki.

Podsumowanie: czy Twoje wygrodzenia są gotowe?

Nowa dyrektywa maszynowa to krok w stronę bezpiecznej, cyfrowej i zautomatyzowanej produkcji. Ale też nowe wyzwania:

• Cyberbezpieczeństwo,
• AI w analizie ryzyka,
• Nowe wymagania dla wygrodzeń i zabezpieczeń,
• Większa odpowiedzialność producentów i użytkowników.

Już dziś warto sprawdzić, czy Twoje maszyny i systemy ochronne będą gotowe na 2027 rok.

Źródło: Staleo.pl