Ochrona roślin staje dziś przed nowymi wyzwaniami, zwłaszcza w obliczu rosnącej presji szkodników i chorób oraz coraz bardziej ograniczanego dostępu do niektórych tradycyjnych substancji. Na szczęście pojawiają się nowoczesne narzędzia, które stanowią innowacyjną alternatywę. Te skuteczne metody zwalczania agrofagów nie tylko chronią uprawy, ale także pozwalają uzyskać zdrową i bezpieczną żywność. Co ważne, wiele z nich nie pozostawia niepożądanych śladów i nie wymaga długiego okresu oczekiwania przed zbiorem, jednocześnie wspierając wigor, zdrowotność i odżywienie samych roślin.
Podczas tegorocznych targów TSW w Kielcach odwiedziliśmy wiodące firmy, które zajmują się ochroną roślin, aby zapytać o nowości i klasyczne rozwiązania biologiczne dla upraw polowych. Wśród wymienionych narzędzi zwalczania agrofagów pojawiły się nie tylko biopreparaty, ale także nowinki technologiczne. Dr inż. Renata Pawlak z firmy Agrosimex zaprezentowała nowe rozwiązania w biologicznej ochronie upraw polowych, na które warto zwrócić uwagę w zbliżającym się sezonie.
Biologia od Agrosimex w walce z chorobami i szkodnikami
W ostatnich latach coraz większą popularność w ochronie warzyw przed chorobami i szkodnikami zdobywają produkty mikrobiologiczne, które stanowią innowacyjną alternatywę dla tradycyjnych pestycydów. Dzięki zastosowaniu mikroorganizmów możliwe jest skuteczne zwalczanie patogenów w sposób bardziej przyjazny dla środowiska i zdrowia konsumentów. Nowości w tej dziedzinie dostarczają rolnikom nowoczesnych narzędzi do skutecznej ochrony upraw warzyw, które zapewniają nie tylko wysoką efektywność, ale także pozwalają uzyskać zdrową i bezpieczną żywność wolną od pozostałości pestycydów.
Choroby warzyw – czy jest remedium?
Wśród nowości w ochronie warzyw na szczególną uwagę zasługuje mikrobiologiczny środek ochrony roślin – Biocontrol T34. Jest to preparat, który daje możliwość ochrony warzyw już od początku wegetacji roślin. Zawiera on pożyteczne grzyby Trichoderma asperellum T34, które skutecznie kolonizują środowisko glebowe, zabezpieczając system korzeniowy roślin uprawnych przed trudnymi do wyeliminowania chorobami odglebowymi powodowanymi przez Fusarium spp. i Pythium spp. (m.in. w uprawie cebuli, warzyw kapustnych, korzeniowych). Ponadto Biocontrol T34 zapewnia silniejszy wzrost roślin. Grzybnia zwiększa zasięg systemu korzeniowego, co przyczynia się do poprawy pobierania składników pokarmowych i wody.
Preparat należy stosować przed sadzeniem lub siewem roślin uprawnych w dawce 0,25 kg/ha, a następnie wymieszać płytko w profilu glebowym. Możliwa jest również jego aplikacja w trakcie sezonu wegetacyjnego poprzez opryskiwanie powierzchni warstwy gleby lub przez system nawadniający. W 2025 r. preparat Biocontrol T34 uzyskał rozszerzenie rejestracji, które pozwala na jego stosowanie w zwalczaniu rizoktoniozy w uprawie ziemniaka, marchwi, pasternaku, sałaty, pietruszki korzeniowej, brukwi i buraka pastewnego.
Coraz większe uznanie wśród rolników zyskuje mikrobiologiczny produkt nawozowy Pantoea Care. Preparat ten, dzięki swoim unikalnym adekwatnościom, został doceniony na rynku i otrzymał dwie prestiżowe nagrody: „Innowacyjny produkt ogrodniczy 2024” oraz nagrodę im. prof. Szczepana Aleksandra Pieniążka, przyznaną podczas targów TSW 2025. Pantoea Care zawiera wyjątkowe szczepy bakterii – Pantoea agglomerans B/00272 i Pantoea alli B/00276 – wyizolowane z polskich gleb przez naukowców z Instytutu Ogrodnictwa – PIB w Skierniewicach.
Bakterie te kolonizują powierzchnię liści, tworząc skuteczną barierę dla rozwoju patogenów roślinnych. Są one zdolne do syntezy metabolitów o działaniu antybiotycznym, takich jak fenazyna. Ponadto produkują enzymy, które rozkładają ściany komórkowe patogenów. Mikroorganizmy zawarte w preparacie pomagają w walce z czernią krzyżowych u kapust, zgnilizną twardzikową w uprawach sałaty, a także mączniakiem prawdziwym i alternariozą w warzywach korzeniowych. Produkt należy stosować w formie oprysku nalistnego w dawce 0,5 kg/ha, najlepiej zapobiegawczo, zaczynając od wczesnych faz rozwojowych roślin. W zależności od potrzeby, rekomendowana liczba zabiegów wynosi od 2 do 6 w ciągu sezonu. Regularne aplikacje wspomagają utrzymanie zdrowia roślin oraz zwiększają ich odporność na choroby.
Biocontrol T34 i Pantoea Care to nowoczesne rozwiązania wykorzystywane w ochronie warzyw, które przynoszą liczne korzyści dla roślin: poprawiają ich zdrowotność, odżywienie oraz wigor. Dodatkowo, produkty te przyczyniają się do zwiększenia trwałości pozbiorczej warzyw, co przekłada się na ich lepszą jakość. Kolejnym atutem jest brak okresu karencji i prewencji.
Rosnąca presja szkodników – jak sobie z nią radzić?
W nadchodzącym sezonie warzywniczym szczególną uwagę należy zwrócić na wybór produktów ochrony roślin, które pomogą w walce z rosnącą presją szkodników. W obliczu wycofywania substancji czynnych (np. spirotetramat) oraz ograniczonego dostępu do skutecznych środków chemicznych, najważniejsze staje się monitorowanie stanu upraw. Korzystanie z tablic lepowych i innych narzędzi do odławiania szkodników, umożliwia wczesne wykrycie problemu i zastosowanie odpowiednich rozwiązań.
Rosnąca presja szkodników sprawia, iż coraz częściej sięgamy po rozwiązania nie tylko chemiczne, ale także po środki biologiczne oraz preparaty wspierające tę ochronę. W przypadku zwalczania gąsienic (m.in. bielinkowatych, tantnisiowatych), szczególnie w uprawach warzyw kapustnych, niezastąpionym produktem jest biologiczny środek ochrony roślin – Delfin WG. Bakterie Bacillus thuringensis ssp. kurstaki szczep SA-11 wykazują toksyczne działanie wobec gąsienic, skutecznie je eliminując. Delfin WG stanowi doskonałą opcję uzupełniającą chemiczne metody ochrony, a jego szczególną zaletą jest bardzo krótki okres karencji – zaledwie jeden dzień. Dzięki temu może być stosowany w całym okresie wegetacyjnym, a szczególnie tuż przed zbiorem, zapewniając skuteczną ochronę przed szkodnikami przy zachowaniu bezpieczeństwa dla konsumentów.
Kolejnym biologicznym rozwiązaniem jest produkt Azatin EC – naturalny insektycyd pochodzenia roślinnego (wyciąg z nasion miodli indyjskiej, substancja czynna: azadyrachtyna A). Azatin EC jest bardzo skuteczny w zwalczaniu różnego rodzaju szkodników gryzących, ssących i minujących (m.in. mączliki, miniarki, wciornastki, mszyce, skośnik pomidorowy), zwłaszcza w uprawach szklarniowych.
Wśród produktów wspierających ochronę insektycydową warto sięgnąć po preparaty o działaniu fizycznym: olejek pomarańczowy oraz związki silikonowe. Olejek pomarańczowy zawarty w produkcie Limocide wykazuje działanie kontaktowe (fizyczne – wysuszające), co czyni go bardzo skutecznym środkiem w zwalczaniu szkodników o miękkiej budowie ciała, takich jak mszyce, mączliki, przędziorki czy wciornastki. Co ważne, Limocide jest bezpieczny dla organizmów pożytecznych, ma krótki okres karencji, co pozwala na jego stosowanie bezpośrednio przed zbiorami. Produkt ten nie generuje pozostałości, a jego wszechstronność sprawia, iż pełni rolę insektycydu, fungicydu i adiuwanta – 3 w 1. Limocide może być także stosowany w połączeniu z większością konwencjonalnych środków fungicydowych i insektycydowych, co zwiększa efektywność ochrony roślin. Skutecznym rozwiązaniem są również związki silikonowe, które powodują fizyczne unieruchomienie owadów i roztoczy w miejscu ich bytowania na roślinach. Brak mobilności ogranicza im dostęp do żywności i możliwości skolonizowania nowych miejsc, co sprawia, iż szkodniki giną, a dzięki temu zmniejsza się ich populacja. Next Pro to produkt, który zawiera związki silikonowe zapewniając wysoką skuteczność, działając na wiele gatunków szkodników (m.in. mszyce, przędziorki, wciornastki). Należy go stosować interwencyjnie, po pojawieniu się pierwszych szkodników lub objawów ich żerowania. Next Pro nie ma okresu karencji, nie generuje pozostałości, stanowi doskonałe narzędzie w strategii antyodpornościowej, a także może być stosowany solo lub w mieszaninie z insektycydami, zwiększając skuteczność chemicznych środków ochrony roślin.