Warzywa i owoce to podstawowe składniki codziennej diety – powinny być nie tylko świeże i smaczne, ale przede wszystkim bezpieczne dla zdrowia. Aby to zapewnić, Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN) regularnie bada pozostałości środków ochrony roślin w płodach rolnych. Wyniki z 2024 roku pokazują, iż system nadzoru działa, choć nie brakuje niepokojących przypadków.

Badania w Centralnym Laboratorium GIORiN i innych jednostkach
W 2024 roku PIORiN zaplanował analizę 3820 próbek owoców i warzyw w ramach urzędowej kontroli pozostałości pestycydów. Próbki były pobierane przez inspektorów na terenie całego kraju – z sadów, szklarni, pól, przechowalni i punktów składowania. Badania realizowały trzy instytucje:
- Centralne Laboratorium GIORiN w Toruniu,
- Instytut Ogrodnictwa – PIB w Skierniewicach,
- Instytut Ochrony Roślin – PIB w Poznaniu.
Do analiz wykorzystano nowoczesne metody chromatografii cieczowej i gazowej (LC-MS/MS, GC-MS/MS) oraz spektrofotometrię UV – wszystko zgodnie z międzynarodowymi normami.
Jakie były wyniki kontroli?
W Centralnym Laboratorium GIORiN przebadano 650 próbek, w tym 583 próbki warzyw i 67 owoców, reprezentujących 24 gatunki. Oto najważniejsze dane:
- 421 próbek (64,8%) było wolnych od pozostałości środków ochrony roślin,
- 229 próbek (35,2%) zawierało pozostałości pestycydów, w tym:
- 208 próbek (32%) – poniżej lub równo z NDP (najwyższym dopuszczalnym poziomem),
- 21 próbek (3,2%) – z przekroczeniem NDP.
Wykryto łącznie 46 substancji czynnych spośród 358 możliwych do oznaczenia.
Nieprawidłowości i działania ostrzegawcze
Szczególny niepokój budzi fakt, że:
- 114 próbek (17,5%) zawierało substancje niedopuszczone do stosowania w danej uprawie,
- 12 próbek (1,8%) miało przekroczone normy tych substancji,
- wystosowano 6 powiadomień do systemu RASFF – europejskiego systemu wczesnego ostrzegania o zagrożeniach w żywności i paszach.
Dlaczego to takie ważne?
Pozostałości środków ochrony roślin mogą wpływać na zdrowie konsumentów i bezpieczeństwo żywności. Wyniki badań służą nie tylko monitorowaniu jakości płodów rolnych, ale przede wszystkim identyfikacji zagrożeń, które mogą pojawić się na rynku.
System kontroli prowadzony przez PIORiN i laboratoria badawcze to istotny element ochrony konsumenta, który pozwala na szybkie reagowanie i eliminowanie niebezpiecznych produktów z obrotu.
Mimo iż większość badanych próbek spełniała normy bezpieczeństwa, przez cały czas występują przypadki nieprawidłowego stosowania pestycydów. Dzięki ścisłemu nadzorowi Centralnego Laboratorium GIORiN i PIORiN, produkty trafiające na rynek są pod stałą kontrolą, a konsumenci mogą mieć większą pewność co do jakości owoców i warzyw, które spożywają.