Kto jest aktywnym rolnikiem?

Kto jest aktywnym rolnikiem? To pytanie zyskuje znaczenie wraz z nowymi zasadami dopłat w ramach Wspólnej Polityki Rolnej. Od statusu aktywnego rolnika zależy możliwość uzyskania wsparcia z ARiMR. Kto spełnia warunki i czy jakieś nowe zmiany w przepisach czekają rolników?

Pojęcie aktywnego rolnika odnosi się do osób faktycznie prowadzących działalność rolniczą – produkujących, hodujących lub utrzymujących grunty rolne w dobrej kulturze. Status ten ma najważniejsze znaczenie przy ubieganiu się o dopłaty bezpośrednie oraz inne formy wsparcia. Nowe przepisy mają uprościć procedury i zapewnić, iż pomoc trafi wyłącznie do gospodarstw rzeczywiście pracujących na roli.

Definicja aktywnego rolnika w świetle przepisów

Zgodnie z przepisami, aktywnym rolnikiem jest osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna, która faktycznie prowadzi produkcję roślinną lub zwierzęcą. Istotne jest uzyskiwanie dochodów z działalności rolniczej, a nie samo posiadanie ziemi. Z systemu wsparcia wykluczone są podmioty niezwiązane z rolnictwem, jak firmy lotniskowe, sportowe czy rekreacyjne. Dzięki temu środki unijne trafiają do faktycznie pracujących gospodarstw.

Nowa definicja aktywnego rolnika

Ministerstwo Rolnictwa planuje, aby o statusie decydowała wyłącznie faktyczna działalność, niezależnie od skali produkcji czy przychodów. Wystarczające będzie potwierdzenie aktywności np. poprzez wpis w IRZ, udział w ekoschematach lub korzystanie z płatności do produkcji. Rozwiązanie to ma objąć wszystkie gospodarstwa rolne, zarówno małe, jak i duże.

Cel wprowadzenia zmian w przepisach

Zmiana definicji ma uprościć procedury i skrócić czas weryfikacji wniosków o dopłaty. Wcześniejsze przepisy utrudniały rolnikom funkcjonowanie, ponieważ były skomplikowane i nie odzwierciedlały rzeczywistego charakteru działalności. Nowe regulacje wprowadzają prostsze zasady, które ułatwiają potwierdzenie aktywności rolniczej oraz ograniczają biurokrację. Dzięki temu rolnicy szybciej uzyskają niezbędne decyzje, a urzędy efektywniej rozpatrzą wnioski. W rezultacie wsparcie trafi do osób, które faktycznie utrzymują grunty rolne i prowadzą produkcję, zamiast do tych, którzy jedynie formalnie posiadają gospodarstwa.

Nowe kryteria definicji „Aktywnego Rolnika”

Projektowana ustawa o „Aktywnym Rolniku” wprowadza szczegółowe kryteria, które pozwolą automatycznie uznać rolnika za aktywnego zawodowo, bez konieczności składania dodatkowych dokumentów. Wśród nich znalazły się:

• posiadanie zwierząt zarejestrowanych w systemie IRZ przy obsadzie co najmniej 0,3 DJP/ha użytków rolnych,
• otrzymywanie płatności związanych z produkcją do roślin,
• udział w ekoschematach takich jak Rolnictwo węglowe, Integrowana Produkcja Roślin czy Biologiczna ochrona upraw,
• korzystanie z płatności ekologicznych,
• rozliczanie podatku VAT,
• udział w programach wsparcia, np. dla małych gospodarstw, młodych rolników lub inwestycji zwiększających konkurencyjność,
• uczestnictwo w unijnej sieci danych o zrównoważeniu gospodarstw rolnych (FSDN).

Minister rolnictwa Stefan Krajewski podkreśla, iż katalog ten nie jest zamknięty i może być rozszerzany o kolejne formy potwierdzania aktywności rolniczej. Celem zmian jest wyeliminowanie fikcyjnych gospodarstw i zapewnienie, by wsparcie finansowe trafiało wyłącznie do osób faktycznie prowadzących działalność rolniczą. Ustawa o „Aktywnym Rolniku” ma wejść w życie w IV kwartale 2025 roku.

Najważniejsze zmiany w definicji „Aktywnego Rolnika”

Projekt ustawy zakłada uproszczenie zasad potwierdzania prowadzenia działalności rolniczej i odejście od kryteriów opartych na skali produkcji. Nowa definicja „Aktywnego Rolnika” nie będzie uzależniona od wielkości gospodarstwa, poziomu sprzedaży ani wysokości poniesionych nakładów. Aktywność rolnicza ma być weryfikowana na podstawie rzeczywistych kosztów lub przychodów z działalności, a rolnik sam wybierze sposób udokumentowania prowadzenia gospodarstwa.

Dowodem potwierdzającym działalność rolniczą będą mogły być między innymi:

• faktury lub inne dokumenty potwierdzające zakup nawozów, środków ochrony roślin, materiału siewnego, usług agrotechnicznych lub polis ubezpieczeniowych,
• faktury za sprzedaż płodów rolnych,
• dowody opłacenia czynszu dzierżawnego lub pracy najemnej,
• umowy kontraktacji lub dostawy.

Wysokość uznawanych kosztów i przychodów zostanie określona w akcie wykonawczym, z uwzględnieniem rzeczywistych danych ekonomicznych polskich gospodarstw. Rozwiązanie to ma umożliwić elastyczne dostosowanie przepisów do zmian rynkowych, takich jak wahania cen środków do produkcji czy produktów rolnych.

Jak nowe przepisy o aktywnym rolniku wpłyną na gospodarstwa rolne?

Wprowadzenie nowych zasad definiujących aktywnego rolnika zmienia sposób, w jaki gospodarstwa ubiegają się o dopłaty bezpośrednie. Najwięcej zyskają rolnicy, którzy faktycznie prowadzą produkcję, regularnie dokumentują swoje wydatki oraz przychody i dzięki temu łatwiej udowodnią aktywność. Nowe przepisy upraszczają proces weryfikacji, ponieważ ograniczają liczbę wymaganych zaświadczeń i ułatwiają kontrolę danych.

Natomiast gospodarstwa, które posiadają ziemię, ale nie prowadzą działalności rolniczej, muszą przedstawić dowody aktywności, aby zachować pełne wsparcie finansowe. W przeciwnym razie stracą część dopłat. W efekcie reforma zwiększa przejrzystość systemu, a także kieruje środki finansowe do gospodarstw rzeczywiście utrzymujących produkcję rolną. Dzięki temu wsparcie trafia tam, gdzie faktycznie wzmacnia rozwój rolnictwa i poprawia efektywność wykorzystania funduszy publicznych.

Znaczenie zmian dla polskiego rolnictwa

Nowe przepisy oznaczają większą przejrzystość systemu dopłat. Zyskają gospodarstwa faktycznie produkujące, które regularnie dokumentują swoją działalność. Dla tych, które jedynie posiadają ziemię, konieczne będzie wykazanie aktywności lub utrata części wsparcia. Reforma zwiększy sprawiedliwość, konkurencyjność i wiarygodność polskiego rolnictwa.

Aktywny rolnik – nowa definicja, większe wsparcie

Nowe zasady określające, kto jest aktywnym rolnikiem, mają uprościć system dopłat i zwiększyć jego przejrzystość. Zmiany zapewnią, iż środki trafią do gospodarstw faktycznie prowadzących działalność rolniczą. W efekcie wsparcie finansowe lepiej odpowie na potrzeby rolników, a cały sektor zyska na efektywności i wiarygodności.