Wybuch II wojny światowej — 86 rocznica

3 godzin temu

Wybuch II Wojny Światowej przyczynił się do utraty niepodległości państwa polskiego. Niemiecki atak na nasz kraj spowodował ogromne zniszczenia materialne, a także utratę zdrowia i życia przez miliony Polaków. Niemcy już od pierwszych dni rozpoczęli planową eksterminację narodu polskiego.

W tym roku przypada 86. rocznica wydarzenia, jakim jest wybuch II Wojny Światowej. Na terenie całej Polski będzie on oficjalnie obchodzony w wielu miejscowościach. Będą to między innymi Wieluń, Tczew czy Gdańsk. Rozpoczęcie uroczystości obędzie się tradycyjnie o świcie 1 września.

Jakie były przyczyny wybuchu II Wojny światowej na ziemiach polskich?

Powody, które spowodowały wybuch II wojny światowej w Polsce, wynikały z regionalnych i globalnych uwarunkowań politycznych, ekonomicznych i społecznych.

Rola Polski w porządku wersalskim

Po pierwszej wojnie światowej Polska była ważnym elementem tzw. ładu wersalskiego w Europie Środkowo-Wschodniej. Utrzymaniu tego porządku pomogło zwycięstwo Polski nad Rosją Sowiecką w 1920 r. Pozwoliło to zachować niezależność Polski i obroniło także całą zachodnią Europę przed sowiecką nawałą. Jednakże III Rzesza Niemiecka i Związek Radziecki planowały zniszczyć ustalony porządek, a Polska stała im na przeszkodzie.

Bezpośrednim bodźcem, który umożliwił agresję tych państw na Polskę, był Pakt Ribbentrop-Mołotow podpisany 23 sierpnia 1939 r. pomiędzy Niemcami a ZSRR. W wyniku paktu Polska została podzielona między oba te państwa. Ponadto podpisanie tego porozumienia dawało Hitlerowi pewność, iż ZSRR nie dokona na niemiecką armię ataku „od tyłu”.

Czynniki polityczne, militarne i gospodarcze

Generalnie, hitlerowskie Niemcy realizowały agresywną politykę ekspansji terytorialnej. Łamały tym samym ustalenia traktatu wersalskiego. Dlatego Niemcy wypowiedziały Polskiemu rządowi pakt o nieagresji i przygotowywały się do inwazji. Jednym z usprawiedliwień tej decyzji miały być gwarancje władz brytyjskich i francuskich względem Polski. Jednakże brak skutecznej obrony ze strony mocarstw zachodnich oraz liczne ustępstwa wobec Hitlera zachęciły go do agresji.

Innym czynnikiem, który przyczynił się do radykalizacji nastrojów w społeczeństwie niemieckim, był kryzys gospodarczy lat 30. XX wieku. Spowodowało to niezadowolenie społeczne w Niemczech, które umożliwiło wzrost poparcia dla nazistowskich haseł. To te czynniki Hitler wykorzystywał do umocnienia swojej władzy i realizacji planów wojennych.

Wybuch II wojny światowej — gdzie spadły pierwsze bomby na polskich ziemiach

W powszechnej świadomości społecznej za pierwsze chwile wybuchu II wojny światowej uważa się atak na Westerplatte. Jednakże to inne miejscowości stały się wcześniej ofiarami niemieckiego barbarzyństwa. Były to między innymi Tczew, gdzie pierwsze bomby spadły o godzinie 4:34 oraz Wieluń, na który bomby spadły o godzinie 4:40. Do jeszcze wcześniejszych walk, bo już przed godziną 4:00 miało dojść między innymi w Rybniku. Przypomnijmy, Niemcy zaatakowali bez wypowiedzenia wojny.

Tczew

Tczew stał się ofiarą, ponieważ miał istotne znaczenie strategiczne. Miasto znajdowało się na granicy z Wolnym Miastem Gdańskiem, niedaleko od granicy z niemieckimi Prusami Wschodnimi. Niemcom zależało na przechwyceniu nienaruszonego mostu na Wiśle znajdującego się w tym mieście. W czasie bombardowania Tczewa doszło do zniszczenia dworca kolejowego, koszar, fabryki Arkona i wieży ciśnień. Ponadto Niemcy chcieli zniszczyć kable, które miały odpowiadać za wysadzenie mostu. I choć im się to udało, to polscy saperzy gwałtownie naprawili przerwane kable i wydano rozkaz wysadzenia mostu. Ponadto Niemcy chcieli zająć most dzięki pociągu z żołnierzami. Jednakże ta akcja im się nie udała.

Wieluń

Tymczasem atak na Wieluń o godzinie 4:40 uważa się za pierwsze bombardowanie II wojny światowej, które spadło na cele cywilne. Atak na śpiące miasto wykonały bombowce Ju-87 Sztukas, które doprowadziły do ogromnych zniszczeń w jego centrum i spowodowały śmierć co najmniej 1200 mieszkańców. Mimo iż miasto nie miało znaczenia wojskowego i nie było bronione, to atak na nie miał na celu sianie terroru i paniki wśród ludności cywilnej. Ponadto regularna zabudowa miasta pozwoliła Niemcom na przetestowanie sprzętu i trening lotników przed następnymi akcjami.

Westerplatte

Ten atak zaczął się o godzinie 4:45 od ostrzału polskiej Wojskowej Składnicy Tranzytowej przez „szkoleniowy okręt” — pancernik „Schleswig-Holstein”. Oprócz ostrzału artyleryjskiego do ataku na placówkę przystąpiły niemieckie siły lądowe oraz powietrzne. Polacy odparli pierwszą falę ataku. Jednakże Niemcy kontynuowali silny ostrzał z morza i powietrza. Placówka poddała się po siedmiu dniach intensywnej obrony po skończeniu zapasów amunicji.

Wybuch II wojny światowej 1 września 1939 r. miał miejsce w Tczewie, Wieluniu i Westerplatte, które poddało się po 7 dniach obrony. Bez wypowiedzenia wojny Niemcy zaatakowali nasz kraj. Wojna zakończyła się w maju 1945 r.

fot. zrzut ekranu/IPN

Wybuch II wojny światowej — podsumowanie bezpośrednich przyczyn

Podsumowując, do wybuchu II wojny światowej przyczyniły się następujące czynniki:

Agresywna polityka i militarne przygotowania III Rzeszy wobec Polski,
Pakt Ribbentrop-Mołotow jako porozumienie hitlerowsko-sowieckie o podziale stref wpływów,
Brak skutecznego wsparcia militarnego ze strony sojuszników Polski,
Niezadowolenie z porządku powojennego i traktatu wersalskiego, który Polska reprezentowała,
Kryzys gospodarczy i napięcia społeczne sprzyjające radykalizacji politycznej w Niemczech.

Jakie uroczystości zaplanowano z okazji rocznicy wybuchu II wojny światowej?

W 86. rocznicę wybuchu II wojny światowej — 1 września 1939 r. zaplanowano szereg uroczystości mających na celu upamiętnienie wybuchu tej hekatomby. Odbędą się one tradycyjnie o świcie 1 września. Wezmą w nich udział przedstawiciele najwyższych władz państwowych — prezydent (patrz zdjęcie główne), premierzy, marszałek sejmu i samorządowych. Ponadto udział w nich wezmą również kombatanci, żołnierze Wojska Polskiego, harcerze oraz wszyscy ci, którzy wspólnie będą chcieli uczcić bohaterstwo polskich obrońców i pamięć wszystkich ofiar II Wojny Światowej.

W poniedziałek o godz. 4.15 Ministerstwo Obrony Narodowej, Wojsko Polskie oraz Urząd Miasta Gdańsk zapraszają na uroczystości upamiętniające 86. rocznicę wybuchu II Wojny Światowej pod Pomnikiem Obrońców Wybrzeża. W uroczystościach weźmie udział Prezydent RP Karol Nawrocki, który złoży wieniec na Cmentarzu Żołnierzy Wojska Polskiego na Westerplatte, a następnie weźmie udział w uroczystych obchodach pod Pomnikiem Obrońców Wybrzeża. Inne uroczystości na terenie Gdańska odbędą się późniejszych godzinach.

W Wieluniu główne uroczystości upamiętniające ofiary bombardowania 1 września 1939 r. rozpoczną się o godzinie 4:40. Uroczystości będą trwały przez cały dzień, a uwieńczy je przemówienie okolicznościowe prezydenta RP Karola Nawrockiego i spotkanie z mieszkańcami, które odbędzie się na placu Kazimierza Wielkiego o godzinie 17:30.

Lokalne uroczystości zaplanowano także w wielu innych miejscach w Polsce.

Źródło: histmag.org, muzeum1939.pl, dzieje.pl

Często zadawane pytania (FAQ): Wybuch II wojny światowej — 86 rocznica

Co było przyczyną wybuchu II wojny światowej w Polsce?

Do wybuchu II wojny światowej w Polsce przyczyniły się agresywne działania Niemiec oraz pakt Ribbentrop-Mołotow, który podzielił Polskę między Niemcy a ZSRR.

W które miejsca uderzyły pierwsze bomby podczas II wojny światowej?

Pierwsze bomby spadły na Tczew i Wieluń. Tczew został zbombardowany o godz. 4:34, a Wieluń o 4:40. Atak na Westerplatte rozpoczął się o 4:45.

Jakie znaczenie miało bombardowanie Wielunia?

Bombardowanie Wielunia było pierwszym atakiem na cele cywilne w II wojnie światowej. To wydarzenie miało na celu zasianie terroru wśród ludności.

Kiedy planowane są uroczystości upamiętniające wybuch II wojny światowej?

Uroczystości zaplanowano na 1 września o świcie. Wezmą w nich udział przedstawiciele władz, kombatanci oraz mieszkańcy, aby uczcić pamięć ofiar wojny.